Να ρίξουμε φως στην εργασιακή εκμετάλλευση των νέων δικηγόρων – Ερωτηματολόγιο της Εναλλακτικής Παρέμβασης (του Θ. Καμπαγιάννη)
Οι συνθήκες άσκησης της δικηγορίας είναι σήμερα πιο εισοδηματικά πολωμένες και ταξικά διαστρωματωμένες από ποτέ. Σε πρόσφατη συζήτηση που έγινε στο Δουβλίνο για το μέλλον του δικηγορικού επαγγέλματος στα πλαίσια του Συμβουλίου Ευρωπαϊκών Δικηγορικών Συλλόγων (CCBE) επισημάνθηκαν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν ιδίως οι νέες και οι νέοι δικηγόροι που μισθωτοποιούνται ταχύτατα και έχουν να επιλέξουν ανάμεσα σε χαμηλούς μισθούς και σε εξοντωτικά ωράρια.
Η ελληνική περίπτωση προσφέρει δυστυχώς τον συνδυασμό και των δύο (και χαμηλούς μισθούς και εξοντωτικά ωράρια), με το καθεστώς απασχόλησης για λογαριασμό τρίτου (γραφείου, δικηγορικής εταιρείας, ιδιώτη) να είναι παντελώς αρύθμιστο και γι’ αυτο ευνοϊκό για τον εκάστοτε εργοδότη.
Η εργασία για λογαριασμό τρίτου τυπικά καλύπτεται στον Κώδικα Δικηγόρων από τις διατάξεις για την έμμισθη εντολή (α. 42 επ.). Ωστόσο, είναι κοινώς γνωστό ότι οι διατάξεις αυτές δεν εφαρμόζονται σε πλείστες των περιπτώσεων (ακόμα και σε δικηγόρους που εργάζονται σε μεγάλες εταιρείες, όπως τράπεζες), το δε καθεστώς που επικρατεί στα δικηγορικά γραφεία (αυτό που ρυθμίζεται στο άρθρο 48 του Κώδικα Δικηγόρων με τον θεσμό του “συνεργάτη”) αποτελεί την νομιμοποίηση της αυθαιρεσίας και της εκμετάλλευσης.
Ως Εναλλακτική Παρέμβαση – Δικηγορική Ανατροπή επιχειρούμε να χαρτογραφήσουμε το πεδίο των εργασιακών σχέσεων που ανθούν στη δικηγορία, πίσω από τα μεγάλα λόγια για την “ανεξαρτησία του δικηγορικού λειτουργήματος”.
Ζητήσαμε από το Μητρώο του Συλλόγου τους αριθμούς των εμμίσθων εντολών και συνεργασιών που είναι αυτή τη στιγμή δηλωμένες. Το 2022, υπάρχουν δηλωμένες 4.317 συμβάσεις έμμισθης εντολής: 3.979 σε εταιρείες (ένα πολύ μικρό κομμάτι σε δικηγορικές), 323 στο Δημόσιο και 15 σε φυσικά πρόσωπα. Όσον αφορά τους “συνεργάτες”, είναι αυτή τη στιγμή δηλωμένοι στο Μητρώο του ΔΣΑ 2.069 δικηγόροι: 1.869 σε δικηγορικές εταιρείες και 200 σε δικηγορικά γραφεία.
Από τους αριθμούς αυτούς προκύπτει το χάος της αδήλωτης εργασιακής εκμετάλλευσης που υφίσταται, ιδίως στα δικηγορικά γραφεία αλλά και σε μεγάλες – δικηγορικές ή άλλες – εταιρείες.
Περαιτέρω, καταρτίσαμε ερωτηματολόγιο που καλούμε να συμπληρωθεί από τους δικηγόρους που δουλεύουν για λογαριασμό τρίτου ανεξάρτητα από τη νομική μορφή (μπλοκάκι, έμμισθη, “μαύρα”, κοκ). Είναι χαρακτηριστικά τα προσωρινά αποτελέσματα ακόμα και εκεί που έχουν υπάρξει νομοθετικές παρεμβάσεις προς τη θετική κατεύθυνση, όπως ήταν πρόσφατα η έκδοση της Υπουργικής Απόφασης με αριθμό Δ.15/Γ’/οικ. 96195 που καθιερώνει την πληρωμή από τον εργοδότη του 2/3 των ασφαλιστικών εισφορών των “συνεργατών” σε δικηγορικά γραφεία και εταιρείες (τροποποίηση άρθρου 39 του ν. 4387/ 2016 ).
Στην πράξη, όπως φαίνεται στο γράφημα, σε πολύ λίγες περιπτώσεις η νομοθετική αλλαγή έφτασε στο πορτοφόλι των ασφαλισμένων.
Ως Εναλλακτική Παρέμβαση – Δικηγορική Ανατροπή έχουμε επανειλημμένα πει πώς μόνο με μαζική κινητοποίηση μέσα και έξω από τους Δικηγορικούς Συλλόγους μπορούμε να αλλάξουμε αυτό το εκμεταλλευτικό σκηνικό που βιώνεται ιδίως από τη μεγάλη μάζα των νέων δικηγόρων: έτσι ενώ πιέζουμε το Διοικητικό Συμβούλιο του ΔΣΑ να αναλάβει πρωτοβουλίες, την ίδια στιγμή στηρίζουμε αυτόνομες δράσεις και κινήσεις, ανάμεσά τους και αυτές του Σωματείου Μισθωτών Δικηγόρων.
Γι’ αυτό καλούμε και από εδώ, ιδίως τις συναδέλφισσες και τους συναδέλφους που δουλεύουν για τρίτους να βοηθήσουν στην χαρτογράφηση των συνθηκών εργασίας συμπληρώνοντας το ερωτηματολόγιο, αλλά και να συμμετάσχουν στη συζήτηση που επιχειρούμε να ανοίξουμε για την νομοθετική κατοχύρωση εργασιακών δικαιωμάτων των – με οποιαδήποτε μορφή – μισθωτών δικηγόρων.
Οι νέες και οι νέοι δικηγόροι που έκαναν αισθητη την παρουσία τους στις τελευταίες εκλογές του Δικηγορικού Συλλόγου της Αθήνας, στέλνοντας μήνυμα στις νέες κάλπες, έχουν τη δύναμη να αλλάξουν το επάγγελμα, αντί να το εγκαταλείψουν. Αξίζει να δώσουμε και να κερδίσουμε αυτή τη μάχη!
(Θα βρείτε το ερωτηματολόγιο εδώ: https://tinyurl.com/mpr7jnpu ).
