Για την επικείμενη αναθεώρηση του Κώδικα Δικηγόρων: Η τοποθέτηση των συμβούλων της Εναλλακτικής Παρέμβασης στο ΔΣ ΔΣΑ 30.1.2025
Κατά τη συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου του ΔΣΑ στις 30.10.2025 συνεχίστηκε η συζήτηση για τις αλλαγές του Κώδικα Δικηγόρων, η οποία έχει ξεκινήσει ήδη από την αρχή του τρέχοντος δικαστικού έτους. Η απουσία συγκεκριμένων τελικών γραπτών κειμένων, δεν επέτρεψε τη διεξαγωγή παραγωγικού διαλόγου και αντιπαράθεσης μεταξύ των δυνάμεων που παρεμβαίνουν στον Σύλλογο και πολύ περισσότερο κατέστησε αδύνατη την ψήφιση και λήψη αποφάσεων.
Οι σύμβουλοι της Εναλλακτικής Παρέμβασης, Αναστασία Σταυροπούλου και Αναστασία Ματσούκα, υπογράμμισαν τον στρεβλό τρόπο με τον οποίο διεξάγεται η συζήτηση για ένα τόσο σημαντικό ζήτημα όπως η ευρεία αναθεώρηση κομβικών διατάξεων του Κώδικα Δικηγόρων (ασυμβίβαστα, αμοιβές, έμμισθοι δικηγόροι, πειθαρχικά κλπ). Μετά τις πρώτες εξαγγελίες του προηγούμενου Σεπτέμβρη, δεν υπήρξε καμία πρωτοβουλία ανοίγματος της σχετικής συζήτησης σε όλους τους συναδέλφους και συναδέλφισσες και δημοκρατικής νομιμοποίησης των σχετικών αποφάσεων, πολλώ δε μάλλον δημοσιοποίησης των συγκεκριμένων προτεινόμενων αλλαγών, με αποτέλεσμα ακόμη και τα μέλη του ΔΣ να καλούνται να τοποθετηθούν και να ψηφίσουν (!) επί προφορικών, ασαφών προτάσεων και μη κοινοποιημένων αποφάσεων της Ολομέλειας.
Οι σύμβουλοι της Εναλλακτικής Παρέμβασης επιφυλάχθηκαν να τοποθετηθούν επί των τελικών κειμένων που θα έρθουν σε ψήφιση σε επόμενο ΔΣ και ανέπτυξαν τις θέσεις της Εναλλακτικής Παρέμβασης ειδικά για τους έμμισθους/ες δικηγόρους στη βάση σχετικής εισήγησης. Πιο συγκεκριμένα:
1. Τονίστηκε η ανάγκη απόσυρσης των αρχικά προταθέντων τροποποιήσεων στο άρθρο 7 παρ. γ και στο άρθρο 31 παρ. 1ζ που έδιναν τη δυνατότητα αναστολής της δικηγορικής ιδιότητας και εργασίας με σύμβαση ιδιωτικού δικαίου, επιτρέποντας την de facto paralegal απασχόληση και τη θεσμοποίηση των δικηγόρων πολλαπλών ταχυτήτων.
2. Υπογραμμίστηκε η πάγια θέση της Εναλλακτικής Παρέμβασης για την απαραίτητη κατάργηση του άρθρου 48 και του επαίσχυντου καθεστώτος των δικηγόρων-συνεργατών. Είναι κοινός τόπος ότι το συγκεκριμένο άρθρο αποτελεί το θεμέλιο για την κατά κανόνα απασχόληση μισθωτών δικηγόρων χωρίς εργασιακά δικαιώματα και θα πρέπει να καταργηθεί χωρίς καμία υποσημείωση και όχι απλά να περιοριστεί.
3. Τέθηκε η αναγκαιότητα ύπαρξης ενός ανώτατου ωραρίου απασχόλησης για τους/τις μισθωτούς/ες δικηγόρους, έτσι ώστε να μπει φρένο στην απάνθρωπη εργασία των 10, 12, 15 ωρών ημερησίων.
4. Ως προς την προτεινόμενη εισαγωγή μαχητού τεκμηρίου ύπαρξης σύμβασης έμμισθης εντολής στο άρθρο 42, όταν η/ο δικηγόρος προσφέρει τις υπηρεσίες της/του σε σταθερή βάση και αμείβεται πάγια και περιοδικά θεωρούμε ότι κινείται σε σωστή κατεύθυνση, έτσι ώστε η έμμισθη εντολή και τα δικαιώματα που αυτή συνεπάγεται να γίνουν και πάλι ο κανόνας για τη μισθωτή δικηγορία. Επίσης, θα πρέπει στο άρθρο 42 να υιοθετηθούν οι ευρύτερες δυνατές διατυπώσεις, ώστε να καλύπτονται από τη σύμβαση έμμισθης εντολής και το σχετικό τεκμήριο όλοι και όλες οι συνάδελφοι/συναδέλφισσες που παρέχουν τις υπηρεσίες τους υπό τη δικηγορική ιδιότητα.
5. Είναι θετικό το ότι προτείνεται μνεία υποχρέωσης των εντολέων/εργοδοτών να αναγγείλουν τη σύμβαση έμμισθης εντολής που συνάπτουν με δικηγόρους στον οικείο σύλλογο. Είναι, όμως, αναγκαίο να προστεθεί και υποχρέωση των συλλόγων να ελέγχουν τις κατατιθεμενες συμβάσεις και να ενημερώνουν τους εντολείς στην περίπτωση που διατάξεις των συμβάσεων τους περιέχουν διατάξεις αντίθετες σε διατάξεις του Κώδικα Δικηγόρων. Είναι ανεπίτρεπτο οι σύλλογοι να ανέχονται τη συνήθη πρακτική των εντολέων να υποχρεώνουν, με βάση τη δεσπόζουσα διαπραγματευτική τους θέση, τους έμμισθους/ες δικηγόρους τους να υπογράφουν συμβάσεις έμμισθης εντολής ορισμένου χρόνου και με ρήτρες μη καταβολής της προβλεπόμενης από αναγκαστικές διατάξεις αποζημίωσης, και να μην δρουν προστατευτικά υπέρ των μελών τους.
6. Είναι θετική η προσθήκη ρητής πρόβλεψης ότι ο εντολέας μέχρι την ένταξη των εμμίσθων δικηγόρων σε καθεστώς αποζημίωσης από τον e-ΕΦΚΑ ή άλλο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης, θα καταβάλλει το σύνολο των αποδοχών, όμως είναι αδιανόητο ότι μετά από τόσα χρόνια δεν έχει επιλυθεί με κανέναν τρόπο το ζήτημα της ένταξης των μισθωτών δικηγόρων σε καθεστώς αποζημίωσης.
7. Η προσθήκη υποχρέωσης αναγραφής της αιτίας, με ποινή ακυρότητας, στην καταγγελία της σύμβασης των εμμίσθων δικηγόρων κινείται σε θετική κατεύθυνση, όπως επίσης και η πρόβλεψη καταβολής του ημίσεος της προβλεπόμενης αποζημίωσης σε περίπτωση οικειοθελούς αποχώρησης.
8. Ως προς την προτεινόμενη προσθήκη στην ακυρότητα της καταγγελίας συμβάσεων εμμίσθων δικηγόρων για όσο χρόνο αυτοί είναι μέλη διοικητικού συμβουλίου Δικηγορικού Συλλόγου και της Ενωση Εμμίσθων Δικηγόρων, θεωρούμε ότι θα πρέπει να συμπεριληφθεί και το Σωματείο Μισθωτών Δικηγόρων που λειτουργεί στην Αθήνα και τα λοιπά σχετικά σωματεία ανά τη χώρα.
9. Προτάθηκε η εισαγωγή ρητής πρόβλεψης δυνατότητας συλλογικής διαπραγμάτευσης μεταξύ ενώσεων δικηγορικών εταιρειών και των σωματείων μισθωτών δικηγόρων, ενώσεων μισθωτών και εμμίσθων.
10. Τέλος, τέθηκε η αναγκαιότητα πραγματοποίησης ΓΣ του ΔΣΑ, ώστε με τον πλέον δημοκρατικό τρόπο να ανοίξει η συζήτηση περί αναθεώρησης σε όλα τα μέλη και να ληφθούν οι σχετικές αποφάσεις.
