Στην ανάρτηση αυτή, συγκεντρώνουμε κείμενα που δημοσιεύτηκαν για τη συναδέλφισσα και συντρόφισσα δικηγόρο Δάφνη Βαγιανού που έφυγε από τη ζωή την 17/5/2022.
Πάντα στην πρώτη γραμμή
Γράφει η Αννυ Παπαρρούσου.
Στις 17/5/22 χάσαμε τη Δάφνη μας. Χάσαμε την αγαπημένη φίλη, τη σπουδαία δικηγόρο της πρώτης γραμμής σε όλες τις πολιτικές δίκες που σημάδεψαν τη μεταπολιτευτική περίοδο και τα μετέπειτα πολιτικά και κοινωνικά κινήματα. Το ήθος της, η επιστημονική της προσέγγιση σε συνδυασμό με την πολιτική της κατάρτιση και οξυδέρκεια την ανέδειξαν σε μία από τις ικανότερες δικηγόρους του καιρού της, με ιδιαίτερη έμφαση στο ποινικό δίκαιο το οποίο ερμήνευε με τρόπο οξυδερκή και διεισδυτικό, αναδεικνύοντας πάντοτε την πολιτική του διάσταση.
Υπερασπίστηκε με μαχητικότητα και αξιοπιστία πολιτικούς κρατούμενους, αγωνιστές, διωκόμενους, φτωχούς ανθρώπους που ζητούσαν τη βοήθειά της, χωρίς ποτέ να προσβλέπει στην πολιτική ή κοινωνική κατοχύρωση του έργου της. Χωρίς ενδιαφέρον για την προσωπική της προβολή υπερασπίστηκε και εκπροσώπησε με σθένος τον εκζητούμενο από τις ΗΠΑ Παλαιστίνιο αγωνιστή Μοχάμετ Χαμντάν, την Αγγελική Σωτηροπούλου στη δίκη της «17 Νοέμβρη», τους συλληφθέντες του Πολυτεχνείου του ’95, συλληφθέντες για την υπόθεση του «Επαναστατικού Αγώνα», τον Νίκο Μαζιώτη, την Πόλα Ρούπα, την Κωνσταντίνα Κούνεβα, την Αγγελική Κουτσουμπού και άλλους πολλούς και πολλές.
Γεννήθηκε στη Σάμο, σπούδασε στη Νομική Αθήνας κι έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Λονδίνο. Βαθιά πολιτικοποιημένη, συνεργάστηκε από το 1979 με τον Σπύρο Φυτράκη. Εκεί τη βρήκα κι εγώ, όταν περίπου μία δεκαετία αργότερα χτύπησα την πόρτα τους και ζήτησα να με γράψουν ως ασκούμενη. Τζωρτζ 3, τρίτος όροφος, Πλατεία Κάνιγγος. Το γραφείο μας. Είκοσι χρόνια μοιράστηκα με τη Δάφνη τον ίδιο χώρο. Τα γραφεία μας ήταν δίπλα δίπλα. Προσωπικά, της χρωστώ ένα μεγάλο ευχαριστώ που δεν πρόλαβα να της το πω. Με βοήθησε, με ενέπνευσε, με τίμησε με τη φιλία της και με στήριξε με αγάπη, όπως έκανε και με όλους τους ανθρώπους που αξιώθηκαν να βρεθούν κοντά της.
Αγαπημένη μου Δάφνη, είσαι ένας άνθρωπος που έγραψε ιστορία χωρίς να το επιδιώκει.
Καλό σου ταξίδι, σπουδαία Δάφνη Βαγιανού.
Αννυ Παπαρρούσου
(Πηγή: Ρέκβιεμ για μια σπουδαία γυναίκα και δικηγόρο, της Αντας Ψαρρά, Εφημερίδα των Συντακτών.)
Δάφνη Βαγιανού: Ένα λουλούδι στο μεταπολιτευτικό δικηγορικό στερέωμα.
Γράφει ο Κώστας Παπαδάκης.
Η ιστορία της αγωνιστικής δικηγορίας στην χώρα μας εγγράφει από σήμερα ανεξίτηλα στις τάξεις της μια σπουδαία ποιοτική, ευπρεπή και αξιοπρεπή, ηθική και αγωνιστική δικηγόρο, την Δάφνη Βαγιανού. Έναν άνθρωπο του οποίου η μόρφωση και η συγκρότηση ανταγωνιζόταν τη σεμνότητα και το ήθος του, η ευπρέπεια και η πραότητα συνυπήρχαν με την αταλάντευτη αγωνιστικότητα και την υπεράσπιση των κοινωνικών και πολιτικών δικαιωμάτων. Αγωνίστρια της Αριστεράς και του αντιδικτατορικού αγώνα, με προέλευση από τον τροτσκιστικό χώρο («Ε.Δ.Ε. – τροτσκιστές»), η Δάφνη Βαγιανού συνεργάστηκε με το Σπύρο Φυτράκη και παραστάθηκε σε πολλές μικρές και μεγάλες δίκες αγωνιστών σε όλη τη διάρκεια της Μεταπολίτευσης. Κορυφαίες δίκες στις οποίες συμμετείχε ήταν η υπεράσπιση του Μοχάμεντ Ρασίντ (Χαμπντάν), Παλαιστίνιου εκζητούμενου από τις ΗΠΑ, της 17Ν ως συνήγορος της Αγγελικής Σωτηροπούλου και του Επαναστατικού Αγώνα ως συνήγορος της Πόλας Ρούπα και του Νίκου Μαζιώτη. Παρούσα και στις δίκες συνήθων υπόπτων και θυμάτων σκευωριών της ασφάλειας (Μπαλάφας, Λεσπέρογλου, Μουκουβάλας κλπ). Υπερασπίστηκε την Αγγελική Κουτσουμπού, παρά λίγο θύμα της δολοφονικής βίας των αστυνομικών της ομάδας «Δέλτα» που διεμβόλισαν διαδήλωση στο Σύνταγμα το 2009 σε σωρεία αμοιβαίων δικών. Πρωταγωνίστησε και σε πολλές άλλες εμβληματικές κινηματικές δίκες (δίκη των 33 αναρχικών αφισοκολλητών του 1991, δίκες συλληφθέντων Πολυτεχνείου 1995), αλλά και ήταν παρούσα σε κάθε σχεδόν δίωξη διαδηλωτών, καταληψιών, απεργών κλπ μέχρι που συνταξιοδοτήθηκε, πριν δέκα χρόνια περίπου. Την περίοδο 2009 -2011 είχα την τιμή να συνεργαστώ (όχι βέβαια για μοναδική φορά) μαζί της στην υπόθεση της Κωνσταντίνας Κούνεβα όσον αφορά την διερεύνηση του ποινικού της σκέλους.
Η Δάφνη Βαγιανού υποστήριζε πάντοτε την «Εναλλακτική Παρέμβαση Δικηγόρων Αθήνας», παρά τις κατά καιρούς διαφωνίες και επιφυλάξεις της, όχι μέσα από τις τάξεις των μελών της ή με την συμμετοχή της στο ψηφοδέλτιο, όπως επανειλημμένα της είχαμε ζητήσει, αλλά πάντοτε με την δημόσια διακηρυγμένη στήριξη της και συμμετοχή σε εκδηλώσεις μας, λέγοντας πάντα ότι «Εσείς είσθε το συντεταγμένο τμήμα του χώρου μας». Η ίδια αν και άξια, δεν ήταν φιλόδοξη για κάτι πέρα από την αγωνιστική δικηγορία.
Η εκτίμηση, η καταξίωση, η αγάπη και ο θαυμασμός μας θα την κρατήσουν για πάντα στη μνήμη μας ως ένα από τα πιο λαμπερά αστέρια που πέρασαν από το μεταπολιτευτικό δικηγορικό στερέωμα της ριζοσπαστικής αριστεράς. Το χαμόγελο της ευγένειας, αλλά όχι της υποκρισίας, θα συνοδεύει πάντα την εικόνα της.
Ευχή μας η λάμψη της να φωτίζει πάντα τον δρόμο και τα μυαλά μας.
Αθήνα, 18/05/2022
Δάφνη Βαγιανού (1946 – 2022): Μια σπουδαία υπερασπίστρια των αδικημένων και αγωνιζομένων «έφυγε»
Του Θόδωρου Κουτσουμπού
Μια αγαπημένη συντρόφισσα, ένας ξεχωριστός άνθρωπος, η Δάφνη Βαγιανού δεν είναι πια μαζί μας. Τις πρωινές ώρες της 17ης Μαΐου (4:45) η καρδιά της δεν άντεξε την απότομη επιβάρυνση της υγείας της που προκάλεσε ο καρκίνος στον πνεύμονα από τον οποίο χτυπήθηκε πριν ένα χρόνο.
Η Δάφνη Βαγιανού γεννήθηκε στο Βαθύ Σάμου από οικογένεια με Μικρασιάτη παππού και γιαγιά από τον Πύργο Σάμου, αριστερή, της οποίας ο γιός (θείος της Δάφνης) είχε εξοριστεί από τις μετεμφυλιοπολεμικές κυβερνήσεις. ( Ήταν μια σπουδαία γιαγιά με την οποία με έφερε σε επαφή η Δάφνη και την επισκεπτόμουν στον Πύργο, στρατιώτης ων στα πρώτα χρόνια μετά την πτώση της χούντας, όταν κατόρθωνα να πάρω άδεια από τον λόχο «ανεπιθυμήτων» στους Μυτιληνιούς, με διοικητές χουντικούς και διαπρέψαντες στην Κύπρο πραξικοπηματίες…).
Η Δάφνη Βαγιανού σπούδασε στη Νομική Σχολή της Αθήνας. Στα χρόνια της δικτατορίας πήρε το πτυχίο της και πήγε στο Λονδίνο όπου έκανε μεταπτυχιακό στο ναυτιλιακό δίκαιο και για ένα διάστημα εργάστηκε σε ναυτιλιακή εταιρεία. Στο Λονδίνο εκείνα τα χρόνια δρούσε μια πολύ μαχητική τροτσκιστική οργάνωση εξορίστων, η Εργατική Διεθνιστική Ένωση με ισχυρή παρέμβαση στο Σύλλογο Ελλήνων Φοιτητών Λονδίνου, στενά συνδεδεμένη με την SSL (Socialist Labour League) και τη Διεθνή Επιτροπή της Τέταρτης Διεθνούς. Το καλοκαίρι του 1972 η Δάφνη, μαζί με τον τότε σύντροφό της Βασίλη Δενδρινό (Β. Σακελλαρίου) οργανώθηκε στην ΕΔΕ. Μετά την πτώση της χούντας, στα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης, υπήρξε στέλεχος της ΕΔΕ. Τα πολιτικά προβλήματα του κινήματος με την αντανάκλασή τους στο εσωτερικό της οργάνωσης (η ανακοπή του ισχυρού κινήματος που πυροδότησε η εξέγερση του Πολυτεχνείου και η Κυπριακή τραγωδία, η σταθεροποίηση της αστικής κυριαρχίας στην οποία αποφασιστικά συνέβαλαν και οι δύο πτέρυγες των ΚΚ, αλλά και οι αδυναμίες στην «ανάγνωση» της νέας πολιτικής πραγματικότητας), απομάκρυναν τη Δάφνη Βαγιανού από την οργάνωση, χωρίς όμως ποτέ να πάψει να είναι φιλική. Από μια άποψη απελευθέρωσαν τις κρυμμένες ικανότητές της ως νομικού.
Σε συνεργασία με τον Σπύρο Φυτράκη, εξελίχθηκε σε μία από τις μεγάλες μορφές της μαχόμενης δικηγορίας. Με έναν νομικά τεκμηριωμένο λόγο, χωρίς τις γνωστές εξάρσεις των συνηγόρων υπεράσπισης, με σοβαρό φιλοσοφικό υπόβαθρο, αλύγιστη, η Δάφνη Βαγιανού υπήρξε υπερασπίστρια των διωκόμενων και αδικημένων εργατών, των επαναστατών, αριστερών, κομμουνιστών και αναρχικών αγωνιστών, παλεύοντας ενάντια στην καταπάτηση των δημοκρατικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την αστική εξουσία, την αστυνομική αυθαιρεσία και τους ίδιους τους δικαιικούς φορείς.
Για πάνω από 35 χρόνια πρωταγωνίστησε σε όλες τις κομβικές μεγάλες δίκες της Μεταπολίτευσης. Στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1980 υπήρξε η συνήγορος υπεράσπισης του Παλαιστίνιου Μοχάμεντ Χαμντάν, του διωκόμενου και εκζητούμενου «τρομοκράτη Ρασίντ» κατά το αμερικανικό FBI. Ακόμα και μετά την απελευθέρωσή του από την Ελλάδα και την σύλληψη-απαγωγή του στην Αίγυπτο από τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες και την παράνομη μεταγωγή του στις ΗΠΑ, η Δάφνη Βαγιανού ήταν υπερασπίστριά του για σχεδόν διόμισυ δεκαετίες μέχρι τη συμφωνία απελευθέρωσής του πολύ μετά την λήξη της ποινής του. Ανάμεσα στις δίκες που προσωπικά μπορώ να απαριθμήσω είναι εκείνες του Νίκου Μαζιώτη και της Πόλας Ρούπα, μία ανάμεσα στις δεκάδες δίκες συντρόφων κατηγορούμενων από την αστυνομία για «τρομοκρατία». Ήταν συνήγορος υπεράσπισης στη μεγάλη -και κομβική για την πολιτική πορεία της χώρας μετά το 2002- δίκη της 17 Νοέμβρη υπερασπιζόμενη την Αγγελική Σωτηροπούλου, σύντροφο του Δημήτρη Κουφοντίνα. Στο έγκλημα της εργοδοτικής τρομοκρατίας και της κρατικής – αστυνομικής αδιαφορίας, στην επίθεση με βιτριόλι κατά της Κωνσταντίνας Κούνεβα στις μέρες του Δεκέμβρη 2008, η Δάφνη ήταν η συνήγορος της Κούνεβα. Ο ρόλος της ήταν καθοριστικός στην οικονομική έστω αποζημίωση του θύματος. Μετά τον Δεκέμβρη του 2009 και έως την συνταξιοδότησή της μερικά χρόνια αργότερα υπήρξε υπερασπίστρια, αφιλοκερδώς ας το σημειώσουμε, της συντρόφισσας Αγγελικής Κουτσουμπού που έπεσε θύμα της αστυνομικής επίθεσης της κακόφημης ομάδας ΔΕΛΤΑ στην πρώτη διαδήλωση μνήμης και αγώνα για τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου και την εξέγερση του Δεκέμβρη του 2008. Κατάγγειλε με παρρησία την σκοπούμενη βία της αστυνομίας που χρησιμοποίησε τις μηχανές για τη διάλυση διαδήλωσης, με ειδική σκόπευση το μπλοκ του ΕΕΚ, και τη συγκάλυψη αυτής της επίθεσης από τους νομικούς θεσμούς του κράτους.
Καθώς την ταλαιπωρούσαν μυοσκελετικά προβλήματα βγήκε στη σύνταξη και λυπόταν πολύ που δεν είχε μπορέσει να μετάσχει στη δίκη της Χρυσής Αυγής για τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα και των άλλων θυμάτων της ναζιστικής βίας.
Θα την θυμόμαστε πάντα με αγάπη τη συντρόφισσα Δάφνη Βαγιανού.
18-5-2022
- Η σωρός της Δάφνης Βαγιανού, σύμφωνα με δική της επιθυμία, θα αποτεφρωθεί το μεσημέρι της Πέμπτης 19 Μαΐου στη Ριτσώνα, σε κλειστό οικογενειακό κύκλο. Σε όλους τους οικείους και στην αδελφή της Δέσποινα δίνουμε τα πιο θερμά συλλυπητήρια. Το ΕΕΚ και άλλοι σύντροφοι και φίλοι θα οργανώσουμε το προσεχές διάστημα μια βραδιά μνήμης για την αξέχαστη μαχόμενη συντρόφισσα δικηγόρο Δάφνη.
(Πηγή: Νέα Προοπτική).
Δάφνη Βαγιανού για μας θα είσαι πάντα εδώ
Η Δάφνη Βαγιανού σε όλη της τη δικηγορική πορεία ήταν η αγωνίστρια των δικών του αγώνα. Από νεαρή ηλικία ήταν συνήγορος σημαντικών πολιτικών υποθέσεων. Με βαθιά πολιτική κουλτούρα, με πολιτικό ανάστημα και αγωνιστική ψυχή ‘‘σήκωνε’’ βαριές πολιτικές υποθέσεις, διώξεις και δίκες. Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε πως ήταν η δικηγόρος του αγώνα. Υπερασπίστηκε πολλούς αναρχικούς σε πλήθος υποθέσεων και πολιτικών διώξεων. Χωρίς ίχνος συντηρητισμού, χωρίς να κάνει πολιτικές εκπτώσεις, δεν αλλοίωνε τα πολιτικά νοήματα των αγωνιστών που υπερασπιζόταν, δεν λείαινε τις πολιτικές αιχμές στο όνομα της όποιας πολιτικής αποτελεσματικότητας. Και όμως ήταν εξαιρετικά αποτελεσματική συνδυάζοντας με μοναδικό τρόπο τις πολιτικές διαστάσεις των δικών με την άρτια ποινική υπεράσπιση.
Στην πολιτική μας πορεία αναντικατάστατη συνοδοιπόρος μας υπήρξε η αγαπημένη μας δικηγόρος Δάφνη Βαγιανού. Πολλές δίκες, αναρίθμητες συνεδριάσεις, μεγάλες, ουσιαστικές και αξέχαστες συζητήσεις για νομικά και πολιτικά ζητήματα. Το γνώριζε και η ίδια, της το λέγαμε συνεχώς, ακόμα και αφού συνταξιοδοτήθηκε, μέχρι και λίγες ημέρες πριν από το θάνατό της, ότι είναι η ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ μας.
Ήμασταν μαζί στη δίκη για το Πολυτεχνείο το ’95 όπου και γνωριστήκαμε. Ήμασταν μαζί στη δίκη και τη φυλάκιση του Νίκου Μαζιώτη για την τοποθέτηση βόμβας στο Υπουργείο Ανάπτυξης το 1998. Ήμασταν μαζί σε όλες (μεγάλες και ‘‘μικρές’’) δίκες και διώξεις μας. Ήμασταν μαζί στις φυλακίσεις και τις δίκες του Επαναστατικού Αγώνα, ήταν δίπλα μας στα νοσοκομεία και στο μαιευτήριο που γεννήθηκε ο γιος μας.
Στις δίκες του Επαναστατικού Αγώνα υπήρξε πολύτιμη συνήγορος. Έκανε να φαίνεται εύκολη –χωρίς να είναι, πραγματικά– η ανάδειξη όλων των ποινικών διαστάσεων στις δίκες μας (που δεν ήταν λίγες), μαζί με τα πολιτικά διακυβεύματα, χωρίς να επιτρέπει την αλλοίωση των πολιτικών στοιχείων από το ποινικό πλαίσιο στο οποίο έπρεπε να το εντάξει. Διεξήγαγε με τον μοναδικό, δικό της τρόπο νομική και πολιτική υπεράσπιση. Η βαθιά πολιτική της παιδεία και κουλτούρα δεν πιστεύουμε πως ερμηνεύουν απόλυτα τη μοναδική –κατά την ταπεινή μας άποψη– νομικό και δικηγόρο Δάφνη Βαγιανού. Ήταν η αγωνιστική της ψυχή, η πολιτική της ευαισθησία και η βαθιά πολιτική ενσυναίσθηση του χαρακτήρα της που την έκανε να βιώνει τον αγώνα που δίναμε.
Για όλα αυτά τα χρόνια που μοιραστήκαμε μαζί, για την πολύτιμη παρουσία της, για το γεγονός ότι ήταν πάντα εκεί την ευχαριστούμε. ΔΑΦΝΗ για μας θα είσαι πάντα εδώ.
Πόλα Ρούπα, Γ’ πτέρυγα φυλακών Ελαιώνα Θήβας
Νίκος Μαζιώτης, Δ’ πτέρυγα φυλακών Δομοκού
(Πηγή: Athens Indymedia).
