Συμβολή στην αποτίμηση της εκλογικής εκστρατείας της Εναλλακτικής Παρέμβασης (του Θ. Καμπαγιάννη)
[Το κείμενο αυτό αποτελεί μορφή ενός εσωτερικού κειμένου συμβολής του σ. Θ. Καμπαγιάννη για την αποτίμηση της εκλογικής εκστρατείας της Εναλλακτικής Παρέμβασης. Τη συλλογική αποτίμηση της παράταξης στη συνεδρίασή της την 21/12/2021 μπορείτε να τη διαβάσετε εδώ].
Τα εκλογικά αποτελέσματα της Εναλλακτικής Παρέμβασης στις εκλογές του ΔΣΑ συνιστούν μια μεγάλη νίκη για το ριζοσπαστικό ρεύμα των μαχόμενων δικηγόρων. Το 15% στην κάλπη του προέδρου και το 10% στην κάλπη των συνδυασμών είναι τα μεγαλύτερα αποτελέσματα που κατόρθωσε η Εναλλακτική Παρέμβαση στην τριαντάχρονη ιστορία της. Το 15% στην προεδρική κάλπη είναι όμως και ένα από τα μεγαλύτερα αποτελέσματα της Αριστεράς στον ΔΣΑ μεταπολιτευτικά, με την ποιοτική διαφορά ότι η Εναλλακτική αποτελεί το σχήμα της «εκτός των τειχών» αριστεράς και όχι την κομματική έκφραση των κοινοβουλευτικών της σχηματισμών.
Η ποιοτική ανάλυση του αποτελέσματος καθιστά δε αυτό ακόμα πιο σημαντικό, καθώς στις κάλπες 27-40 η προεδρική υποψηφιότητα της Εναλλακτικής αναδείχτηκε πρώτη με ποσοστό 22%, εκφράζοντας κατ’ ουσία ένα κοινωνικό ρεύμα, αυτό των νέων δικηγόρων που γνώρισαν και γνωρίζουν την εργασιακή επισφάλεια είτε ως αυτοαπασχολούμενες/-οι σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες είτε ως μισθωτές/-οί, μπλοκάκηδες, περιπλανώμενες/-οι, κλπ. Δεν είναι τυχαίο ότι στις αποτιμήσεις τους, τόσο οι επικεφαλής υποψήφιοι του δεύτερου γύρου (Βερβεσός, Αναστασόπουλος) όσο και πολλοί σύμβουλοι (Κουτσόλαμπρος, Λυρίτσης, κλπ), επισήμαναν το στοιχείο αυτό ως βασικό των εκλογικών αποτελεσμάτων.
Το εκλογικό αποτέλεσμα της Εναλλακτικής Παρέμβασης δεν ήταν ένα «προσωπικό αποτέλεσμα» ούτε μια «καλή ζαριά» οφειλόμενη στη συγκυρία. Στο παρόν κείμενο θα επιχειρήσουμε μια αποτίμηση των αποτελεσμάτων και της εκλογικής εκστρατείας της Εναλλακτικής Παρέμβασης, ώστε να εξηγήσουμε τους λόγους της εκλογικής ανόδου.
α. Τα αποτελέσματα αποτυπώνουν την ιστορικότητα και την κοινωνική γείωση του ρεύματος που συγκροτεί η Εναλλακτική Παρέμβαση Δικηγόρων Αθήνας στην τριαντάχρονη πορεία της.
Χωρίς την πορεία αυτή, που ξεκινάει από τη συγκρότηση της παράταξης το 1990 και περνάει μέσα από τις διαρκείς μάχες που αυτή έδωσε, δεν θα υπήρχε ο βατήρας για να πατήσει το νέο δυναμικό που έδωσε τη μάχη και πέτυχε την εκλογική άνοδο. Αυτή είναι μια επισήμανση που πρέπει να την κρατήσουμε γερά στο μυαλό μας: όσο νωρίτερα η ριζοσπαστική αριστερά επιχειρήσει την τομή και αντισταθεί στις σειρήνες της υποταγής στο status quo, όσο νωρίτερα συγκροτήσει τις δυνάμεις της με αυτοτέλεια σε κάθε χώρο (το 1990 σε σύγκρουση με την συναινετική πολιτική της αριστεράς και του τότε ενιαίου Συνασπισμού), τόσο πιο πιθανό είναι στο μέλλον να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες μιας θετικής συγκυρίας. Η άνοδος της Εναλλακτικής Παρέμβασης είναι πάνω απ’ όλα μια δικαίωση εκείνων των συντρόφων και συντροφισσών που κράτησαν το εγχείρημά μας ζωντανό, που δεν δέχτηκαν ότι «ο κύκλος της Εναλλακτικής έκλεισε», που επέμειναν στην αναγκαιότητα αυτοτελούς συγκρότησης. Είμαστε περήφανες και περήφανοι που άνθρωποι που πρωταγωνίστησαν σε αυτή την πορεία έδωσαν μαζί μας και αυτή την εκλογική μάχη, αποτελώντας την γέφυρα από το χτες στο σήμερα και το αύριο της παράταξης.
β. Τα αποτελέσματα αποτυπώνουν περαιτέρω την δράση της Εναλλακτικής, ιδίως τα τελευταία τέσσερα χρόνια.
Ωστόσο, η ιστορικότητα δεν αρκεί ποτέ από μόνη της. Η Εναλλακτική κατόρθωσε τα τελευταία τέσσερα χρόνια να πρωταγωνιστήσει στα συνδικαλιστικά και πολιτικά πράγματα του Συλλόγου, οργανώνοντας ένα ριζοσπαστικό ρεύμα νέων ιδίως δικηγόρων σε όλα τα επίπεδα. Με την επιλογή να συγκροτήσουμε το κοινό ψηφοδέλτιο της Εναλλακτικής Παρέμβασης – Δικηγορικής Ανατροπής (δηλαδή με συντρόφισσες και συντρόφους που είχαμε διαφορετικές πολιτικές πορείες τα προηγούμενα χρόνια), κατορθώσαμε να πάρουμε την έδρα που είχαμε χάσει το 2014 (όταν αντισταθήκαμε στη δίνη της επικείμενης εκλογικής νίκης του ΣΥΡΙΖΑ στις εθνικές εκλογές). Και στη συνέχεια, με την παρουσία μας μέσα και κυρίως έξω από το ΔΣ, αναδείξαμε όλα τα ζητήματα που αφορούσαν τους δικηγόρους και ευρύτερα την κοινωνία, τόσο συνδικαλιστικά όσο και πολιτικά.
Η δράση αυτή ήταν που εξασφάλισε το ενωτικό κατέβασμα του ριζοσπαστικού ρεύματος. Για να το πούμε απλά: αν η Εναλλακτική δεν είχε πρωτοστατήσει σε όλα τα ζητήματα που άνοιξαν, ιδίως την προηγούμενη διετία, θα αναδεικνύονταν χωριστά (πιο «ταυτοτικά») ψηφοδέλτια και η εκλογική εμφάνιση του ριζοσπαστικού ρεύματος θα διαχεόταν και δεν θα κατάφερνε να είναι η είδηση των εκλογών.
Για να φέρουμε κάποια συγκεκριμένα παραδείγματα, οι δυνάμεις της Εναλλακτικής πρωτοστατήσαμε:
α. Στα ζητήματα των δικαιωμάτων και των ελευθεριών, με πρώτο το ζήτημα της απαγόρευσης των συναθροίσεων (νόμος Χρυσοχοϊδη, απαγορεύσεις 17Ν, 6Δ, 25Γ, κλπ). Μπήκαμε μπροστά με πλατείς όρους και κατεβάσαμε μπλοκ μαχόμενων δικηγόρων στον δρόμο, είτε για να διασφαλίσουμε την υπεράσπιση των δικαιωμάτων με τη νομική μας εργασία είτε για να διαδηλώσουμε ως διακριτό μπλοκ μέσα στο ευρύτερο λαϊκό και εργατικό κίνημα. Το γεγονός ότι η μάχη αυτή ταυτίστηκε με την πανδημία μας έδωσε (απροσδόκητα) περισσότερο χώρο και αυτό γιατί άλλες δυνάμεις (που συμφωνούσαν μαζί μας στην αντίθεση στις απαγορεύσεις) ήταν πιο συγκρατημένες (λόγω covid) να κατέβουν στον δρόμο, κλπ. Έτσι, κατορθώσαμε να γίνουμε οι εκφραστές μιας πλατιάς δημοκρατικής απαίτησης για υπεράσπιση των δικαιωμάτων και των ελευθεριών: προτιμήσαμε να καλύψουμε όλο το εύρος της αντίθεσης στις απαγορεύσεις (πχ επιχειρηματολογώντας για τον αντισυνταγματικό τους χαρακτήρα) αντί να μείνουμε σε μια δική μας, πιο ταυτοτική, αντιπαράθεση. Κρατήσαμε για τον εαυτό μας τον ρόλο του οργανωτικού και πολιτικού «νεύρου», έχοντας πάντα ανοιχτή τη θέση δίπλα μας για κόσμο που ξέραμε ότι δεν θα συσπειρωνόταν σε μια παραταξιακή δράση, αλλά σίγουρα θα συμμετείχε σε μια πλατύτερη πρωτοβουλία εν γνώσει του ότι αυτή είχε ως κινητήρια δύναμη τη δική μας παράταξη.
β. Στα ζητήματα των κρατούμενων, των συνθηκών των φυλακών και των απεργιών πείνας. Ανοίξαμε το ζήτημα των φυλακών συνολικά, την επίπτωση της πανδημίας, τον κίνδυνο για νεκρούς (που δυστυχώς επιβεβαιώθηκε), επιδείξαμε αλληλεγγύη σε κρατούμενους που δέχτηκαν την εκδικητικότητα του Υπουργείου γιατί πρωτοστάτησαν στις κινητοποιήσεις των κρατούμενων (περίπτωση κρατούμενου φοιτητή Βασίλη Δημάκη). Και βέβαια, η δράση μας κορυφώθηκε στην περίπτωση της απεργίας πείνας του Δημήτρη Κουφοντίνα, όπου η κυβέρνηση επιδίωξε συνειδητά να έχει τον πρώτο νεκρό απεργό πείνας παραβιάζοντας ακόμα και τον φωτογραφικό νόμο που η ίδια είχε ψηφίσει σε βάρος του κρατούμενου. Η πρωτοβουλία μας να καλέσουμε συγκέντρωση το Σάββατο ώστε να σπάσουμε την καταστολή των συγκεντρώσεων αλληλεγγύης που λάμβαναν χώρα και τσακίζονταν πριν ακόμα κατορθώσουν να συγκροτηθούν αποτέλεσε τη γέφυρα για να διαδηλώσουν δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι και να γίνει η απεργία πείνας του κρατούμενου ένα κεντρικό πολιτικό ζήτημα. Σε αυτές τις συγκεντρώσεις, το δικηγορικό μπλοκ συσπείρωσε εκατοντάδες συναδέλφισσες και συναδέλφους, κυριολεκτικά όλες τις γενιές της μαχόμενης δικηγορίας, σπάζοντας στην πράξη την ντροπιαστική αφωνία της διοίκησης Βερβεσού. Αυτή η κίνηση ήταν ο καταλύτης για τη συγκρότηση της Πρωτοβουλίας Δικηγόρων και Νομικών για τα Δημοκρατικά Δικαιώματα που κεφαλαιοποίησε όλη αυτή τη δράση και που σφράγισε και στο εσωτερικό μας την πολιτική και συνδικαλιστική μας κατεύθυνση.
γ. Στα ζητήματα της έμφυλης βίας και του metoo. Κάναμε δική μας τη συγκεκριμένη υπόθεση με τις πρωτοβουλίες μας (ερωτηματολόγια, πρωτοβουλίες στο ΔΣ, διαμόρφωση συλλογικών κειμένων που η παράταξη παλιότερα δεν είχε ως κεκτημένα, θέση μας για συνεπιμέλεια, κλπ), καθιστώντας την κεντρική στη φυσιογνωμία μας. Σημαντική στιγμή ήταν η επιλογή μας να κοντράρουμε τον Βερβεσό στην παρέμβασή του κατά της εισαγγελέως στη δίκη των δολοφόνων της Τοπαλούδη. Θα μπορούσαμε να πιαστούμε από κομμάτια της εισαγγελικής πρότασης που ήταν προβληματικά, αλλά συνειδητά θέσαμε ως προτεραιότητα την ανάδειξη της πολύχρονης ατιμωρησίας της έμφυλης βίας χωρίς να γινόμαστε χειροκροτητές κανενός. Αυτή ήταν μια δύσκολη επιλογή, αλλά επειδή συνοδεύτηκε με πρωτοβουλίες (συλλογή υπογραφών, υποβολή αιτήματος στο ΔΣ, δημόσιες παρεμβάσεις) κατορθώσαμε να πιέσουμε αντί να πιεστούμε. Καρπός όλης αυτής της προσπάθειας ήταν η αναγνώριση της Εναλλακτικής ως του σχήματος που κατεξοχήν ανοίγει τα ζητήματα αυτά στους κόλπους του ΔΣΑ.
δ. Στα δικαιώματα των μισθωτών και των ασκουμένων. Οι συντρόφισσες και οι σύντροφοί μας πρωτοστάτησαν στη δημιουργία του Σωματείου Μισθωτών Δικηγόρων, συγκρότησαν το σχήμα της Αντίρρησης, κατόρθωσαν να λάβουν ένα πολύ πετυχημένο εκλογικό αποτέλεσμα (4 από τις 9 έδρες στο ΔΣ) και ήδη παίζουν ρόλο σε όλες τις κινητοποιήσεις που ανοίγουν (πχ απλήρωτοι ασκούμενοι ΕΣΠΑ). Με μαζικές πρωτοβουλίες και με ανοιχτή διάθεση οργάνωσης της πόλωσης που δημιουργεί η τάση υπαλληλοποίησης στο δικηγορικό σώμα, είναι εφικτή πλέον η επίτευξη συγκεκριμένων νικών σε χώρους, γεγονός που θα αποτελέσει και εργαλείο μαζικοποίησης του Σωματείου.
ε. Σε όλα τα ζητήματα που άνοιξαν, από τα δικαιώματα των προσφύγων και των μεταναστών, την πάλη ενάντια στον φασισμό και την πολιτική αγωγή στη δίκη της Χρυσής Αυγής μέχρι τη μάχη ενάντια στην εργαλειοποίηση της πανδημίας για λόγους καταστολής.
Οι πρωτοβουλίες αυτές ήταν κρίσιμες, γιατί αν δεν υλοποιούνταν, υπήρχε η πιθανότητα οργανωτικής αποκρυστάλλωσης ξεχωριστών σχημάτων που θα αναφέρονταν σε ένα μόνο γεγονός ή μια διακριτή ευαισθησία (καταστολή, έμφυλο, μισθωτοί, κλπ) και που θα προχωρούσαν σε χωριστό εκλογικό κατέβασμα. Αποδείξαμε έτσι ότι το ζήτημα της ενότητας της αριστεράς και του ριζοσπαστικού ρεύματος δεν είναι ζήτημα συνεννοήσεων επιτελείων όσο χρήσιμες και αν είναι αυτές, αλλά απαντιέται όταν οι οργανώσεις του κινήματος πρωτοστατούν έμπρακτα με τοποθετήσεις και δράσεις σε όλα τα ζητήματα που ανοίγουν κοινωνικά και πολιτικά.
Με αυτά τα κρατούμενα, δηλαδή με το κεφάλαιο της τριαντάχρονης δράσης της Εναλλακτικής και με τις δράσεις μας την τελευταία τετραετία, ήταν εξαρχής δεδομένο ότι η Εναλλακτική θα σημείωνε μια αύξηση της επιρροής της στις επικείμενες εκλογές του ΔΣΑ.
Ωστόσο, οι συγκεκριμένες επιλογές που λάβαμε πριν τις εκλογές λειτούργησαν ως πολλαπλασιαστής, ως μεγάφωνο μιας πετυχημένης δράσης, που τελικά ακούστηκε από το σώμα στο οποίο απευθυνθήκαμε.
Ποιές ήταν αυτές:
α. Η απόφασή μας να ξεκινήσουμε την εκλογική προετοιμασία νωρίς, δηλαδή ήδη από τον Ιούνιο του 2021. Μια κλασική παθογένεια της δικής μας αριστεράς είναι να αντιμετωπίζει τα εκλογικά ζητήματα δυο-τρεις μήνες πριν τις εκλογές. Η στάση αυτή θεωρείται ίσως ως έκφραση αντι-ρεφορμισμού. Στην πραγματικότητα, με δεδομένο ότι η πλειοψηφία των ανθρώπων θεωρεί τη στιγμή των εκλογών ως την κατεξοχήν πολιτική στιγμή, η στάση αυτή εκχωρεί ένα σημαντικό πεδίο της πολιτικής στα εκλογοκεντρικά σχήματα και κόμματα. Αποφασίσαμε να κινηθούμε νωρίς: βγάλαμε κείμενο, κάναμε δύο συνελεύσεις, είχαμε επί πολλές βδομάδες ανοιχτή ηλεκτρονική διαβούλευση και έτσι καταλήξαμε ήδη από τις αρχές Ιουλίου στα βασικά σημεία της εκλογικής μας τακτικής. Όπως αποδείχτηκε, το γεγονός αυτό δημιούργησε δεδομένα που ήταν δύσκολο να παραβλεφθούν από τις υπόλοιπες δυνάμεις.
β. Η απόφασή μας να αναβαθμίσουμε την εκλογική μας παρέμβαση με δύο τρόπους. Αφενός, να διακηρύξουμε ότι δεν θέλουμε ένα εκλογικό κατέβασμα της Εναλλακτικής, αλλά ένα εκλογικό κατέβασμα του ριζοσπαστικού ρεύματος που είχε ήδη διαφανεί και που η Εναλλακτική είχε συγκροτήσει με τις πρωτοβουλίες της. Η απόφαση αυτή λήφθηκε και αποτυπώθηκε με τις συμμετοχές στο ψηφοδέλτιό μας: άνοιγμα σε άλλες πολιτικές πορείες και στρατεύσεις (ελευθεριακός χώρος, ριζοσπαστική αριστερά, άνθρωποι της μαχόμενης δικηγορίας), τρόπος συγγραφής των κειμένων μας και των υλικών μας, κοκ. Αφετέρου, να κατεβάσουμε υποψήφιο Πρόεδρο που να συμβολίζει το δικό μας μοντέλο μαχόμενης δικηγορίας, αξιοποιώντας την παρουσία στην δίκη της Χρυσής Αυγής και σε υποθέσεις υπεράσπισης δικαιωμάτων. Και πάλι η απόφαση αυτή, αν και λήφθηκε ομόφωνα, δεν ήταν αυτονόητη: η αντίθεση μας στο προεδροκεντρικό σύστημα είναι δεδομένη και, αν και είχαμε ξανακατεβάσει υποψήφιο στην κάλπη του προέδρου (πχ. Γ. Παριανό το 2014), χρειαζόταν να υπερβούμε τη σκέψη ότι μπαίνουμε σε μια προεδρική κάλπη που καταστατικά δεν μας εκφράζει. Ωστόσο, η απόφαση αυτή δικαιώθηκε: η αναγνωρισιμότητα του υποψηφίου προέδρου αξιοποιήθηκε ώστε να γνωστοποιηθούν οι θέσεις της παράταξης, ο υποψήφιος πρόεδρος δεν «αποσπάστηκε» ποτέ από τη δράση του συνδυασμού και τελικά τα εκλογικά αποτελέσματα σήμαναν μια μεγάλη άνοδο της ίδιας της παράταξης, με την κατάληψη και δεύτερης έδρας στο ΔΣ.
γ. Η αποτυχία των άλλων σχημάτων να αντιπαραθέσουν μια άλλη πολιτική και οργανωτική προσπάθεια, ιδίως των δικηγόρων του κομματικού ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ που οι εσωκομματικές τους αντιπαραθέσεις ανάμεσα στα κομμάτια της «Προοδευτικής Συμμαχίας» και του παλιού ΣΥΡΙΖΑ κατέληξαν στην αδυναμία συγκρότησης ψηφοδελτίου και στις δύο κάλπες. Ωστόσο, οι αντιπαραθέσεις αυτές δεν ήταν απλά αντικειμενικές: αποτυπώνουν και την επίδραση της δικής μας παρέμβασης που σήμανε ότι σημαντικοί άνθρωποι από τον χώρο του ΣΥΡΙΖΑ – ανεξαρτήτως της τωρινής κομματικής τους ένταξης – υποστήριξαν το κατέβασμα της Εναλλακτικής είτε μόνο στην προεδρική κάλπη είτε και στις δύο. Σημαντικότερη στο επίπεδο αυτό ήταν η δημόσια δήλωση στήριξης του Βασίλη Παπαστεργίου, υποψήφιου προέδρου με την ΡΑΚ το 2014, και η δημοσιοποίηση δήλωσης στήριξης δεκάδων συναδελφισσών και συναδέλφων.
δ. Η ίδια η εκλογική εκστρατεία που είχε στοιχεία πρωτοφανή για τα δεδομένα της Εναλλακτικής:
- Τρεις θεματικές εκδηλώσεις (εκεί που παλιότερα κάναμε μόνο μια προεκλογική), με προτεραιοποίηση των ζητημάτων των νέων δικηγόρων, στη συνέχεια των δικαιωμάτων και τέλος της έμφυλης βίας, με την προσπάθεια οι ομιλητές και οι ομιλήτριες να εκφράζουν την πολυσυλλεκτικότητα του εκλογικού μας κατεβάσματος.
- Μια κεντρική εκδήλωση στο Τριανόν, με παρεμβάσεις από όλες και όλους τους υποψηφίους μας και με οργάνωση που έστελνε το μήνυμα σε όλους ότι το κατέβασμα της Εναλλακτικής είναι φέτος ποιοτικά διαφορετικό σε σχέση με το παρελθόν.
- Έμφαση στο διαδίκτυο ώστε να πιάσουμε ιδίως τη νέα γενιά των ψηφοφόρων αλλά και κόσμο εκτός δικηγορικού σώματος που η στήριξή του έφτασε πλάγια σε δικηγόρους ψηφοφόρους: νέα ιστοσελίδα πολύ πιο χρηστική και έγχρωμη σε σχέση με την παλιά, μαζική παραγωγή κειμένων, σελίδα στο facebook με 10 χιλιάδες followers και νέοι λογαριασμοί στο twitter και στο youtube, newsletter και αποστολή μαζικού εκλογικού μέηλ, βιντεοσκόπηση εκδηλώσεων και τρία βίντεο promo που φτάσανε σε μεγάλο κοινό μέσω μκδ, αφίσες και ηλεκτρονικά αφισάκια που μας έφτιαξαν φίλες/οι της παράταξης και που της έδωσαν ένα ιδιαίτερο φρέσκο στίγμα, κοκ.
- Η μεγαλύτερη κινητοποίηση συναδελφισσών και συναδέλφων στις εξορμήσεις στα δικαστήρια, από όσο τουλάχιστον θυμάμαι εγώ μετά το 2010. Το γεγονός ότι ήμασταν ασταμάτητα στα δικαστήρια και μας είδαν εκατοντάδες συναδέλφισσες και συνάδελφοι ήταν σημαντικό στοιχείο της επιτυχίας, γιατί δεν αρκεί το διαδίκτυο. Η κινητοποίηση αυτή εκφράστηκε και τις δύο μέρες των εκλογών όπου έπρεπε να καλύψουμε επτά εκλογικά κέντρα και να είμαστε και σε καταμετρήσεις (πρωτη φορά είχαμε τέτοια παρουσία).
ε. Τελευταίο και σημαντικό: η ωριμότητα του σχήματος. Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι η Εναλλακτική είναι ένα πολυσυλλεκτικό σχήμα, με ανθρώπους που συμμετέχουν σε πλήθος οργανώσεων, ανένταχτες και ανένταχτους και ιδιαίτερες πολιτικές πορείες και ευαισθησίες. Το να κάνεις τόσες δράσεις όσες έκανε η Εναλλακτική τα τελευταία χρόνια, το να κάνεις ανοίγματα και νέες επιλογές και το να δίνεις τελικά μια τόσο μεγάλη πολιτική μάχη θέλει τέχνη: ισορροπίες που να σέβονται τη διαφορετικότητα χωρίς να είναι παραλυτικές, διαδικασίες που να υλοποιούν τα συμφωνημένα χωρίς ταυτόχρονα να αφήνουν πικρίες, πάνω από όλα ανθρώπους που βάζουν μπροστά το εμείς εν γνώσει των διαφορετικών απόψεων, των απογοητεύσεων που δημιουργεί αναπόφευκτα η πολιτική δράση, τελικά με επίγνωση τι είναι το σημαντικό και τι το επουσιώδες. Για να βγάλουμε πέρα όλη αυτή την εκλογική δουλειά, χρειάστηκε μια τέτοια ωριμότητα που σαν σχήμα αποδείξαμε ότι την διαθέτουμε. Ξέρουμε βέβαια ότι αυτά δεν κατακτώνται άπαξ και θέλουν διαρκή αγώνα, ωστόσο το κεκτημένο είναι υπαρκτό και πρέπει να χτίσουμε πάνω σε αυτό.
Πρέπει να κρατήσουμε και να χτίσουμε την Εναλλακτική ως ένα σχήμα πολυσυλλεκτικό, δραστήριο, ευφάνταστο, δημιουργικό, σχήμα που να αξιοποιεί τα δυνατά σημεία των μελών του, που να συζητάει συλλογικά χωρίς να σφίγγονται τα στομάχια μας πηγαίνοντας στις διαδικασίες του, που να διαφωνεί ανοιχτά και να δεξιώνεται τη διαφωνία χωρίς περιττές οξύνσεις και προσωποποίηση των συγκρούσεων.
Οι παρατηρήσεις αυτές δεν σημαίνουν ότι δεν υπήρξαν αρνητικά στοιχεία, λάθη και παραλείψεις στην εκλογική μας προσπάθεια. Απαριθμώ:
α. Στην εκλογική μας εκστρατεία υπήρχε αναντιστοιχία ανάμεσα στο συνολικό δυναμικό μας και στον κόσμο που συμμετείχε στην καθημερινή εκλογική καμπάνια. Το γεγονός αυτό σήμαινε ότι δεν μπορέσαμε ποτέ να φτάσουμε οργανωτικά στο κύμα το οποίο είχαμε δημιουργήσει, καθώς ο οργανωτικός πυρήνας που έτρεχε μπορεί να ήταν μεγαλύτερος από ο,τι στο παρελθόν, ήταν όμως τελικά μικρός. Το γεγονός αυτό φάνηκε εμφατικά στην εκδήλωση στο Τριανόν όπου κινητοποιήσαμε περίπου 110-120 άτομα, αριθμός μεγάλος συγκριτικά με παλιότερες εκδηλώσεις, αλλά συγκριτικά μικρός με τους στόχους μας και το κύμα που αποδείχτηκε ότι εκφράσαμε.
β. Στη διαμόρφωση των θέσεων, αργήσαμε να κλείσουμε εκκρεμότητες που αποδείχτηκε ότι απηχούσαν διαφωνίες εντός του σχήματος. Υπάρχει συλλογική ευθύνη για το γεγονός ότι ζητήματα, έστω και λίγα, που μας απασχόλησαν και στα οποία δεν είχαν πραγματοποιηθεί συγκλίσεις, χρειάστηκε να κλείσουν την τελευταία στιγμή. Στο σημείο αυτό, παρατηρήθηκε μια χρησιμοποίηση της ηλεκτρονικής λίστας των μέηλ που δεν αντιστοιχεί στο λόγο της ύπαρξής της: η λίστα των μέηλ υπάρχει για να κλείνουν κάποιες ανακοινώσεις και για να πραγματοποιούνται στοιχειώδεις συνεννοήσεις. Δεν μπορεί μια ηλεκτρονική λίστα να υποκαθιστά τη λειτουργία του σχήματος και την ανάγκη σύγκλησης μιας συνέλευσης, ιδίως σε θέματα που δεν έχουν επαρκώς συζητηθεί και στα οποία δεν χωράει τελεσιγραφισμός. Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να ειναι αυτονόητο ότι συνδιαμόρφωση εκλογικών κειμένων λαμβάνει χώρα μεταξύ όσων υποστηρίζουν μια εκλογική προσπάθεια. Κάθε άλλη προσέγγιση είναι εκτός οποιασδήποτε νοούμενης συλλογικής λειτουργίας.
γ. Η εκλογική μας προσπάθεια δεν είχε σαφείς εκλογικούς στόχους. Υπήρχε φυσικά ο θεμιτός φόβος ότι τυχόν τοποθέτηση του πήχυ πολύ ψηλά θα έφερνε ίσως απογοήτευση αν το αποτέλεσμα δεν ήταν το επιθυμητό. Ωστόσο, η συμμετοχή στην εκλογική εκστρατεία έπειθε και τον πιο δύσπιστο ότι το κύμα στο οποίο αναφερόμασταν ήταν υπαρκτό. Αναδρομικά κοιτώντας, θα μπορούσαμε να βάλουμε πιο νωρίς τους στόχους που για πρώτη φορά το προεδρείο της εκδήλωσης στο Τριανόν έθεσε στο κλείσιμό της: δεύτερη θέση στην προεδρική κάλπη, πάνω από δύο έδρες στο ΔΣ. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι στόχοι αυτοί ήταν εφικτοί. Φυσικά, κατά το γνωστό γνωμικό του Χέγκελ που επαναλάμβανε ο Μαρξ, η κουκουβάγια της γνώσης φτερουγίζει πάντα το σούρουπο.
[…]
Η πρόκληση που αντιμετωπίζει σήμερα η Εναλλακτική είναι πολλαπλή:
Καταρχάς πρέπει να αποτιμήσουμε και να επισφραγίσουμε την φυσιογνωμική στροφή που χρειάστηκε να κάνουμε για να πετύχουμε το αποτέλεσμα των εκλογών του Νοεμβρίου. Πρέπει να δώσουμε άμεσα στον κόσμο που μας στήριξε απτές και άμεσες νίκες στην υλική και εργασιακή του πραγματικότητα (μισθωτές/οι, μπλοκάκια, αυτοαπασχολούμενες/οι, άσκηση), να κάνουμε δηλαδή στο πεδίο των δικηγορικών ζητημάτων αυτά που κάναμε και θα συνεχίσουμε να κάνουμε για τα δημοκρατικά δικαιώματα. Πρέπει να βάλουμε στη λειτουργία μας τον κόσμο που μας στήριξε με μαζικές πρωτοβουλίες έξω από τους τέσσερις τοίχους του ΔΣ. Να αξιοποιήσουμε τις αυξημένες μας δυνατότητες και την πανελλαδικότητα του ριζοσπαστικού ρεύματος που εμφανίστηκε σε όλες τις πόλεις (πχ αποτελέσματα Εναλλακτικής στη Θεσσαλονίκη, επιτυχίες συμβούλων σε άλλες πόλεις, εκλογή μιας πιο διεκδικητικής ηγεσίας στον ΔΣΠ στο πρόσωπο του Κλάπα, κλπ). Και τέλος να αποφασίσουμε και πιο στρατηγικά πώς βλέπουμε τον ορίζοντα της δράσης μας με όρους τετραετίας: ο κόσμος έχει πλέον από εμάς αναβαθμισμένες απαιτήσεις και προσδοκίες. Πρέπει να αποφασίσουμε σε ποιές από αυτές είμαστε διατεθειμένες/-οι να ανταποκριθούμε.
