Μισθωτή δικηγορία: Να μπει φραγμός στη μαύρη εργασία της “συνεργασίας” – Θέλουμε δουλειά με δικαιώματα και αξιοπρέπεια
Η Εναλλακτική Παρέμβαση Δικηγόρων Αθήνας, στα πάνω από 30 χρόνια αδιάκοπης παρέμβασής της στα συνδικαλιστικά δρώμενα του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, θέτει από την ίδρυσή της και διαρκώς το ζήτημα των δικαιωμάτων των έμμισθων δικηγόρων που δουλεύουν για λογαριασμό τρίτου με οποιαδήποτε νομική μορφή, είτε σε δικηγορικά γραφεία και εταιρείες είτε σε μη δικηγορικά νομικά πρόσωπα, στο δημόσιο ή τον ιδιωτικό τομέα. Η συγκέντρωση και συγκεντροποίηση της δικηγορικής ύλης δημιουργεί μια όλα και μεγαλύτερη ταξική διαστρωμάτωση εντός του δικηγορικού σώματος, μια τάση που συνδυάζεται με τη στοχευμένη (ιδιαίτερα από τα Μνημόνια και μετά) απόπειρα εξαφάνισης των αυτοαπασχολούμενων δικηγόρων, θεωρούμενων ως κατάλοιπο μιας προηγούμενης φάσης που πρέπει να ξεπεραστεί.
Απέναντι σ’ αυτή τη διαστρωμάτωση, η Εναλλακτική Παρέμβαση παλεύει για τη συλλογική έκφραση και διεκδίκηση των αιτημάτων των μισθωτών δικηγόρων για εργασία με δικαιώματα και αξιοπρέπεια πλάι στους/στις αυτοαπασχολούμενους/ες, δηλαδή για την υπεράσπιση των συμφερόντων της πλειοψηφίας του δικηγορικού κλάδου. Το σημερινό καθεστώς της μαύρης εργασίας, υπό το πρόσχημα της “συνεργασίας” που οι εργοδότες προκρίνουν αντί της “έμμισθης εντολής”, αποκρύπτει τις άγριες εκμεταλλευτικές σχέσεις που βιώνουν οι μισθωτοί δικηγόροι, ιδίως οι νέες και οι νέοι, με χαμηλές αμοιβές, ατελείωτα ωράρια και χωρίς κανένα από τα δικαιώματα που προβλέπει το εργατικό δίκαιο.
Ο ισχύων Κώδικας Δικηγόρων νομιμοποιεί αυτή τη ζούγκλα, καθώς προβλέπει το καθεστώς της “συνεργασίας” του άρθρου 48, το οποίο – σε αντίθεση με τις διατάξεις της “έμμισθης εντολής” του άρθρου 42 και επ. – είναι παντελώς αρρύθμιστο. Οι διοικήσεις των Δικηγορικών Συλλόγων, αντί να πάρουν μέτρα προστασίας των ασθενέστερων και πολυπληθέστερων στρωμάτων της μισθωτής δικηγορίας, αρκούνται σε κάποια ευχολόγια και τελικά εκφράζουν τα υλικά συμφέροντα των εργοδοτών του κλάδου.
Για τους λόγους αυτούς, ο αγώνας για εργασία με δικαιώματα και αξιοπρέπεια περνάει μέσα από δύο ταυτόχρονα καθήκοντα. Αφενός, οι μισθωτές και οι μισθωτοί δικηγόροι πρέπει να οργανωθούν για να διεκδικήσουν συλλογικά και μαζικά τα δικαιώματά τους: όριο κατώτατων αμοιβών και αυξήσεις, ανώτατο ωράριο και φρένο στην εντατικοποίηση, πληρωμή των εισφορών από τον εργοδότη, άδειες και επιδόματα, αποζημίωση απόλυσης, κοκ. Αξιοποιώντας το Σωματείο Μισθωτών Δικηγόρων, χρειάζεται να μετατρέψουμε την εργασιακή καθημερινότητα από αντικείμενο ατομικής διαπραγμάτευσης σε συλλογική διεκδίκηση σε όλα τα επίπεδα: γραφείο το γραφείο, εταιρεία την εταιρεία, μέχρι οι εργοδότες να αναγκαστούν σε συνολική ρύθμιση και παραχώρηση όλων των δικαιωμάτων. Αφετέρου, πρέπει να διεκδικηθεί η τροποποίηση του Κώδικα Δικηγόρων και η πλήρης ρύθμιση της εργασιακής σχέσης του δικηγόρου που δουλεύει για λογαριασμό τρίτου με την εφαρμογή κατ’ αντιστοιχία όλων των θετικών διατάξεων του εργατικού δικαίου.
Στη διαδικασία αναθεώρησης του Κώδικα Δικηγόρων, απαιτούμε από τους Δικηγορικούς Συλλόγους να διεκδικήσουν τους εξής στόχους:
Κατάργηση του άρθρου 48 του Κώδικα Δικηγόρων περί “συνεργασίας” που νομιμοποιεί τη μαύρη εργασία των μισθωτών δικηγόρων σε δικηγορικά γραφεία, εταιρείες, κοκ.
Νομοθετικός εμπλουτισμός της έμμισθης εντολής κατ’ αντιστοιχία όλων των προστατευτικών διατάξεων του εργατικού δικαίου – Νομοθετική κατοχύρωση κατώτατων περιοδικών αμοιβών και ανώτατου ωραρίου.
Νομοθετική κατοχύρωση στον Κώδικα Δικηγόρων της δυνατότητας συλλογικής διαπραγμάτευσης και υπογραφής σύμβασης ανάμεσα σε συλλογικούς φορείς δικηγόρων που εκπροσωπούν εργοδότες και μισθωτούς.
Μέχρι να καταστεί εφικτή η νομοθετική αλλαγή του Κώδικα Δικηγόρων, απαιτούμε από τους Δικηγορικούς Συλλόγους τις ελάχιστες πρόνοιες που επιτρέπει το σημερινό πλαίσιο:
Άμεσος πειθαρχικός έλεγχος της μαύρης εργασίας/“συνεργασίας” σε δικηγορικά γραφεία, νομικά πρόσωπα και εταιρείες κάθε είδους από τα όργανα των Δικηγορικών Συλλόγων.
Εφαρμογή της έμμισθης εντολής σε όλες τις μορφές παροχής εργασίας για λογαριασμό τρίτου που υποκρύπτουν εξαρτημένη εργασία.
Άμεση εφαρμογή της διάταξης πληρωμής των εργοδοτικών εισφορών στους “συνεργάτες” και επιβολή κυρώσεων από τα πειθαρχικά όργανα των Δικηγορικών Συλλόγων.
Η Εναλλακτική Παρέμβαση – Δικηγορική Ανατροπή καταθέτει ένα πρώτο περίγραμμα δράσεων και αιτημάτων, μετά από μια μακρά διαδικασία διαβούλευσης των μελών της κατά την οποία εκφράστηκαν πολλές και διαφορετικές απόψεις, με κοινή συνισταμένη τη συλλογική υπεράσπιση των δικαιωμάτων της μισθωτής δικηγορίας. Υπερασπιζόμαστε τον δημόσιο και ανεξάρτητο χαρακτήρα του δικηγορικού λειτουργήματος, χωρίς να επιτρέπουμε η επίκληση της ανεξαρτησίας να γίνεται πρόσχημα για την εργασιακή εκμετάλλευση ιδίως νέων συναδελφισσών και συναδέλφων. Απέναντι στον γιγαντισμό των δικηγορικών εταιρειών και την ταξική διαστρωμάτωση, προκρίνουμε μορφές συνεργατικής δικηγορίας ως αντίβαρο στη συγκέντρωση και τη συγκεντροποίηση της δικηγορικής ύλης. Θεωρούμε τέλος, οτι η πραγματικότητα της συλλογικής διεκδίκησης και ο συσχετισμός δύναμης είναι που τελικά θα καθορίσουν και τη νομική μορφή με την οποία θα αποτυπωθούν τα δικαιώματα που διεκδικούμε, πιστές και πιστοί στην παλιά αλήθεια ότι “ένα πραγματικό βήμα του κινήματος αξίζει παραπάνω από μια ντουζίνα προγράμματα”.
Ένα τέτοιο κίνημα, για τα συμφέροντα των μισθωτών και των αυτοαπασχολούμενων, της πλειοψηφίας του δικηγορικού σώματος, προσπαθούμε να χτίσουμε: καλούμε όσες και όσους, ως άτομα και ως συλλογικοτητες, συμφωνούν με αυτούς τους στόχους, σε συμπόρευση, συνεργασία και κοινή δράση.
Αθήνα, Νοέμβριος 2023,
Εναλλακτική Παρέμβαση – Δικηγορική Ανατροπή.
