Σχόλιο της Εναλλακτικής Παρέμβασης για τη φημολογούμενη τροποποίηση της παρ. 6 του α. 187 του Ποινικού Κώδικα αναφορικά με την αναστολή έκτισης της ποινής
Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες, ύστερα από τις αντιδράσεις που έχει προκαλέσει η νέα παράγραφος 6 του άρθρου 187 ΠΚ με την οποία δεν δίνεται εκ του νόμου αναστολή ή αναστέλλουσα ισχύς στην έφεση σε περίπτωση καταδίκης ακόμα και για τις εκδικαζόμενες πλημμεληματικές πράξεις, η κυβέρνηση σκοπεύει να προβεί σε τροποποίηση του άρθρου. Θυμίζουμε ότι η παράγραφος 6 του άρθρου 187 (εγκληματική οργάνωση) προστέθηκε με το άρθρο 72 παρ.2 Ν.4908/2022, ΦΕΚ Α` 52/11.03.2022.
Με αποφάσεις των Διοικητικών Συμβουλίων των Δικηγορικών Συλλόγων της χώρας, στα πλαίσια απόφασης της Ολομέλειας των Προέδρων, οι δικηγόροι απέχουμε (το τρέχον διάστημα μέχρι 31/12/2022) από την εκδίκαση υποθέσεων του άρθρου 187 σε πρώτο βαθμό για λόγους αντισυνταγματικότητας της νέας διάταξης. Επισημαίνουμε ότι σε υποθέσεις που έχουν εκδικαστεί εν μέσω αποχής (λόγω παραγραφής, κλπ), έχουν υπάρξει δικαστικές συνθέσεις που επέλεξαν να μην εφαρμόσουν το άρθρο περί μη χορήγησης αναστέλλουσας ισχύος στην έφεση, με την αιτιολογία (βλ. σχετική απόφαση Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Πειραιώς) ότι: “…για το ανασταλτικό αποτέλεσμα της έφεσης, εφαρμόζει το άρθρο 497 ΚΠΔ και όχι το άρθρο 187 παρ.6 ΠΚ, καθόσον η τελευταία αυτή διάταξη αντίκειται στην αρχή της αναλογικότητας (άρθρο 25 Συντάγματος), αλλά και στο θεμελιώδες δικαίωμα του τεκμηρίου αθωότητας, που απαγορεύει τη μεταχείριση του κατηγορουμένου ως ενόχου έως την αμετάκλητη καταδίκη του”.
Η τροποποίηση που προτείνει η κυβέρνηση διατηρεί ως κανόνα τη μη χορήγηση αναστολής και αναστέλλουσας ισχύος στην έφεση ακόμα και για καταδίκη σε πλημμέλημα, δίνει όμως τη δυνατότητα στο δικαστήριο να τη χορηγήσει με ειδική αιτιολογία και υποχρεωτική επιβολή περιοριστικών όρων. Την προωθούμενη διάταξη έχει χαρακτηρίσει ως «βελτιωτική» η Συντονιστική Επιτροπή της Ολομέλειας των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος, που συνεδρίασε εκτάκτως στις 3 Οκτωβρίου 2022, επιφυλασσόμενη για την εισήγησή της προς την Ολομέλεια.
Από πλευράς μας, θεωρούμε πως η τροποποίηση αυτή δεν καλύπτει τα αιτήματα των δικηγορικών Συλλόγων και του νομικού κόσμου, καθώς διατηρεί μια διάταξη που διασαλεύει τη δογματική ενότητα και τη συστηματική ερμηνεία του Ποινικού Κώδικα. Μπορεί οι εκάστοτε κυβερνητικές πλειοψηφίες να έχουν παγιώσει την αρχή της κακής νομοθέτησης (γιατί αυτή ισχύει και όχι βέβαια η οποιαδήποτε «καλή νομοθέτηση») και μπορεί ο νέος Ποινικός Κώδικας και ο Κωδικας Ποινικής Δικονομίας, μετά την θέση τους σε ισχύ το 2019, να αλλάζουν κάθε τρίμηνο αναλόγως της επικαιρότητας και των διαθέσεων του Υπουργού Δικαιοσύνης.
Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να αποδεχθούμε (και μάλιστα ως δήθεν επιστροφή στην κανονικότητα) μια διάταξη που επιμένει να καθιστά εξαίρεση την χορήγηση αναστολής/αναστέλλουσας ισχύος στην έφεση για καταδίκη σε ένα πλημμέλημα (!), εν όσω θα εξακολουθεί να ισχύει η γενική διάταξη του άρθρου 99 ΠΚ για την αναστολή εκτέλεσης της ποινής. Την ίδια στιγμή, ακόμα και για τα βαρύτερα κακουργήματα του Ποινικού Κώδικα (ανθρωποκτονίες, βιασμοί, κλπ) θα ισχύει το άρθρο 497ΚΠΔ, το οποίο ορθά προβλέπει ως κανόνα την χορήγηση αναστέλλουσας ισχύος στην έφεση και “μόνο τότε”, όταν συντρέχουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις, τη μη χορήγηση αυτής.
Για τον λόγο αυτό, θεωρούμε πως η Ολομέλεια των Προέδρων και τα Διοικητικά Συμβούλια των Δικηγορικών Συλλόγων θα πρέπει να επιμείνουν στις αποφάσεις τους περί αποχής, αξιώνοντας την πλήρη κατάργηση της παραγράφου 6 του α. 187ΠΚ και προβαίνοντας σε δημόσια διαβήματα (συνέντευξη τύπου, αρθρογραφία, παραστάσεις διαμαρτυρίας, κοκ) ώστε να πληροφορηθεί η κοινή γνώμη επί της επικίνδυνης αυτής διάταξης.
