Athens Pride 2022: Γιατί ο νομικός κόσμος βγαίνει μπροστά για τη διεκδίκηση της ισοτιμίας στον γάμο (του Θ. Καμπαγιάννη)
Η φετινή διοργάνωση του Athens Pride γίνεται σε καιρό πολέμου. Ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν είναι μια μακρινή τηλεοπτική εικόνα. Σηματοδοτεί για τα καλά το πέρασμα από την εποχή της ρητορικής της “παγκοσμιοποίησης” στην εποχή που οι συγκρούσεις ανάμεσα στα έθνη κράτη (και μάλιστα τις μεγάλες δυνάμεις) λαμβάνουν πλέον και επίσημα ένοπλο χαρακτήρα.
Το πέρασμα αυτό – από τη μια εποχή στην άλλη – δεν θα αφήσει ανεπηρέαστες τις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Ο κυρίαρχος λόγος μάς το λέει πλέον καθαρά: τα προνόμια της ειρήνης είναι παρελθόν. Είμαστε σε πόλεμο. Τώρα χρειάζονται περισσότεροι εξοπλισμοί και λιγότερες ελευθερίες, περισσότερες απειλές και λιγότερη διπλωματία. Κοινώς: “αυτά που ξέρατε να τα ξεχάσετε”. Κάπου εκεί αρχίζουν να κινδυνεύουν οι ζωές των διαφορετικών, οι ζωές των λεσβιών, των ομοφυλόφιλων, των αμφιφυλόφιλων, των τρανς, κουήρ και ίντερσεξ ανθρώπων. Γιατί;
Η ανάδειξη των ζωών και των αναγκών των λοατκι ανθρώπων είναι αποτέλεσμα αγώνων που δόθηκαν ιδίως από τη δεκαετία του 1960 και μετά: πάνω σε μια μεταπολεμική συνθήκη ειρήνης στην ευρωπαϊκή ήπειρο, τα κυρίαρχα πρότυπα έμφυλων ρόλων, σεξουαλικότητας και οικογένειας αμφισβητήθηκαν. Το κίνημα για την απελευθέρωση των ομοφυλόφιλων συμβάδισε με τις διεκδικήσεις του κινήματος των γυναικών, αλλά και με το παλιρροϊκό κύμα όλων των κινημάτων που κωδικοποιήθηκαν ως “Μάης του 68”. Το Stonewall το 1969 ήταν μια εξέγερση ομοφυλόφιλων, λεσβιών και τρανς ατόμων ενάντια στην συστηματική αστυνομική βία και την κρατική αυθαιρεσία.
Τις επόμενες δεκαετίες, οι συστημικές πολιτικές δυνάμεις εγκολπώθηκαν αιτήματα και διεκδικήσεις αυτου του ριζοσπαστικού κινήματος, μια εξέλιξη που είχε δύο όψεις: από τη μια στόμωσε τον ριζοσπαστισμό των κινημάτων για την απελεύθερωση της ομοφυλόφιλης επιθυμίας και την αποδόμηση των έμφυλων ρόλων, που αρχικά συνδύαζαν τη μάχη ενάντια στην καταπίεση με το τέλος της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης. Από την άλλη, η εγκόλπωση και νομοθέτηση κάποιων θετικών μεταρρυθμίσεων δημιούργησε τον χώρο για την ορατότητα και τα δικαιώματα των λοατκι ανθρώπων που γνωρίζουμε μέχρι σήμερα.
Σήμερα, είμαστε σε μια φάση τεκτονικών αλλαγών.
Σε μια περίοδο οξείας και μακρόσυρτης οικονομικής κρίσης, η ρητορική περί “παγκοσμιοποίησης” δίνει τη θέση της στην επιθετική επιστροφή του έθνους και των εθνικών ταυτότητων. Ο κοσμοπολιτισμός, η πολιτική ορθότητα, ο “δικαιωματισμός” (όπως απαξιωτικά αποκαλείται τώρα!) βγαίνουν πλέον εκτός μόδας. Οι πόλεμοι, οι προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές, η δύση της Δύσης και η άνοδος ανταγωνιστικών προς αυτή δυνάμεων σημαίνουν μια νέα νόρμα που εκφράζεται με ακροδεξιά κόμματα, αυταρχικούς ηγέτες και πιο συντηρητικά πολιτικά συστήματα σε Ανατολή και Δύση. Αυτή η νέα κατάσταση καλείται να αποκαταστήσει ιεραρχίες, ρόλους, ταυτότητες, μηχανισμούς βίας, να ξεμπερδέψει σχηματικά με το “68” (ή όπως θα λέγαν εδώ “με τη Μεταπολίτευση”).
Στην Ελλάδα, όλα αυτά έχουν ήδη ξεκινήσει, χωρίς να έχουμε ζήσει πλήρως τους καρπούς της προηγούμενης φάσης, πχ την πλήρη νομοθέτηση των δικαιωμάτων των λοατκι ανθρώπων. Αυτή η “καθυστέρηση” μας φέρνει έτσι (τι ειρωνεία…) στην πρωτοπορία της αμπώτιδας της νέας εποχής.
Οι επιθέσεις στις γυναίκες και τα δικαιώματά τους, η επιστροφή στη θαλπωρή των “οικογενειακών αξιών” και της καταναγκαστικής μητρότητας, η συζήτηση για τις αμβλώσεις και το “αγέννητο παιδί”, οι ηθικοί πανικοί για το “έθνος που πεθαίνει”, η θεσμική αντίδραση στις καταγγελίες των βιασμών και της έμφυλης βίας, δεν έρχονται πλέον μόνο απ’ το παρελθόν. Έρχονται κι απ’ το μέλλον.
Στην ιστορική αυτή τάση, η ομοφυλόφιλη επιθυμία και η αποδόμηση των έμφυλων ταυτοτήτων θα φαντάζουν πλέον όλο και περισσότερο ως “πολυτέλειες του παρελθόντος”. Ο πόλεμος στα σύνορα της Ευρώπης θα μεταφερθεί στο εσωτερικό της, πρώτα με τα συρματοπλέγματα για τις προσφύγισσες και τους μετανάστες, μετά με τις περιφράξεις στις γυναικείες μήτρες και στα “διαφορετικά” σώματα.
Κι όμως, το πολιτικό σύστημα θεωρεί πώς υπάρχει ακόμα άπλετος χρόνος για να νομοθετήσει αυτά που είναι ήδη υπερώριμα, όχι μόνο για τις ευρωπαϊκές αλλά και για την ίδια την ελληνική κοινωνία.
Η κυβέρνηση νομοθετεί με το σταγονόμετρο ελάσσονες πτυχές του πορίσματος της Επιτροπής για τους ΛΟΑΤΚΙ+. Τόσο πολύ, ώστε να υποδύεται τη φιλική προς τους λοατκι, τόσο λίγο, ώστε να κρατάει ικανοποιημένο το συντηρητικό εκλογικό ακροατήριο, το “χριστεπώνυμο πλήθος” και την ακροδεξιά.
Η αξιωματική αντιπολίτευση επιλέγει να μην εκθέσει την κυβέρνηση κατεβάζοντας το νομοσχέδιο για τον ισότιμο γάμο των ομόφυλων ζευγαριών και λοατκι ατόμων, ώστε να το νομοθετήσει η ίδια, όταν αναλάβει εκ νέου την κυβερνητική εξουσία με “προοδευτικό” πρόσημο.
Το πολιτικό σύστημα συναινεί: Δεν βιαζόμαστε. Την ίδια στιγμή που η άμπωτις μιας συντηρητικής αντεπανάστασης συγκεντρώνει δυνάμεις και πλησιάζει απειλητικά, το πολιτικό σύστημα μάς λέει: Χρόνος υπάρχει.
Όμως για τα ομόφυλα ζευγάρια που θέλουν να αποκτήσουν τα δικά τους παιδιά, ο χρόνος έχει τελειώσει από καιρό. Για τους γονείς που κινδυνεύουν να χάσουν την επαφή με τα παιδιά τους στην περίπτωση απώλειας των συντρόφων τους, δεν υπάρχει χρόνος. Για τους τρανς ανθρώπους που θέλουν να φτιάξουν ή να διατηρήσουν την οικογένειά τους, υπάρχει μόνο ένας λαβύρινθος από αδιέξοδα. Πάνω απ’ όλα, για κάθε διαφορετική και κάθε διαφορετικό που μεγαλώνοντας γνωρίζει την εαυτή της και τον εαυτό του ως “εξαίρεση” στον σεξουαλικό και νομικό “κανόνα”, υπάρχει μόνο απελπισία.
Για τους λόγους αυτούς, πρέπει να αξιοποιήσουμε τη φετινή διοργάνωση του Pride της Αθήνας, για να πούμε ότι για εμάς δεν υπάρχει άλλος χρόνος. Για εμάς ο μόνος χρόνος για την πλήρη νομοθέτηση όλων των δικαιωμάτων των λοατκι ανθρώπων είναι τώρα. Όλων και με μιας!
Ο νομικός κόσμος, οι δικηγόροι, όσες και όσοι σπουδάζουμε, μαθητεύουμε ή εργαζόμαστε πάνω στον νόμο, έχουμε μια πρωταρχική ευθύνη. Να απαιτήσουμε τη νομοθέτηση της ισότητας όλων των πολιτών, άρα και των δικαιωμάτων των λοατκι ανθρώπων, χωρίς να τη μυστικοποιούμε. Γνωρίζοντας ότι η απελευθέρωση της σεξουαλικότητας και η ρευστοποίηση των έμφυλων κοινωνικών ρόλων συγκρούονται με τον ίδιο τον πυρήνα της εκμεταλλευτικής κοινωνίας.
Για τον λόγο αυτό, πήραμε την πρωτοβουλία να καλέσουμε σε μαζική παρουσία στη φετινή μεγάλη παρέλαση του Pride της Αθήνας, διεκδικώντας να είναι όχι μόνο μια μεγάλη γιορτή ορατότητας, αλλα και μια μεγάλη πορεία διεκδίκησης της ισότητας και των δικαιωμάτων.
Κέντρο της παρέμβασης αυτής, θα είναι η απαίτηση για τον ισότιμο γάμο για όλους, με πλήρη δικαιώματα για τα ζευγάρια που θέλουν να τον συνάψουν. Χωρίς εκπτώσεις για την τεκνοθεσία, χωρίς σταγονόμετρο και διακρίσεις.
Ως Εναλλακτική Παρέμβαση – Δικηγορική Ανατροπή αναλαμβάνουμε να φέρουμε αυτό το μήνυμα και μέσα στον Δικηγορικό Σύλλογο Αθήνας. Και ταυτόχρονα, επιδιώκουμε να συμμετέχουμε στην παρέλαση με ένα μεγάλο μπλοκ δικηγόρων και νομικών, ανοιχτό σε όλες και όλους, ανεξάρτητα από ιδιότητα, φύλο, σεξουαλικότητα και ιδεολογικές πεποιθήσεις, με μόνο διαχωρισμό απέναντι στον ρατσισμό, τον σεξισμό , την ομοφοβία και την τρανσφοβία.
* Ο Θανάσης Καμπαγιάννης είναι δικηγόρος, σύμβουλος στο ΔΣ του ΔΣΑ με την Εναλλακτική Παρέμβαση – Δικηγορική Ανατροπή.
