ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΠΟΙΝΙΚΟΥΣ ΚΩΔΙΚΕΣ : ΤΕΛΙΚΑ Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΠΕΤΑΕΙ ΤΟ ΓΑΝΤΙ ΣΕ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΟ ΚΟΣΜΟ ! ΑΣ ΤΟ ΣΗΚΩΣΟΥΜΕ ! (του Κώστα Παπαδάκη)
Κατατέθηκε στις 9.2.2024 το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Δικαιοσύνης με τίτλο «Παρεμβάσεις στον Ποινικό Κώδικα και τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας».
Ύστερα από διαβούλευση δύο μηνών στους οποίους συγκέντρωσε την ομόθυμη κατακραυγή του νομικού και όχι μόνο κόσμου, ακόμη και των νομικών που πρόσκεινται ιδεολογικοπολιτικά στον χώρο της νέας Δημοκρατίας, η κυβέρνηση επιμένει στην ψήφιση του νόμου αυτού, το κείμενο του σχεδίου του οποίου ελάχιστες αλλαγές παρουσιάζει σε σχέση με το προηγούμενο και αυτές περισσότερο αρνητικές, παρά θετικές.
Αναφερόμενος κατά τα λοιπά στα δύο προηγούμενα σημειώματα μου σχετικά με το νομοσχέδιο («Βοήθεια, οι μεταρρυθμιστές»…29.11.2023 και «Ποινικοί Κώδικες : κομμάτια και θρύψαλα»…09.12.2023, ανηρτημένα και τα δύο σε πληθώρα ιστοσελίδων), επισημαίνω σε πρώτη ανάγνωση τις πιο ενδιαφέρουσες αλλαγές που εμφανίζονται στο κείμενο του νέου νομοσχεδίου:
Α) Αλλαγές σε θετική κατεύθυνση :
1) Η απάλειψη της πρόβλεψης επιβολής ολοκληρωμένης ποινής για απόπειρα τέλεσης αξιόποινης πράξης (άρθ. ΠΚ 42).
2) Η απάλειψη της αναιτιολόγητης επίκλησης πειθαρχικού παραπτώματος ως αρνητικής προϋπόθεσης της υφ’ όρον αποφυλάκισης στο ΠΚ106 (άρθ. 25 ν/σ).
3) Η κατάργηση του ΠΚ 362 δεν νομοθετείται ρητά, αλλά προκύπτει έμμεσα από την διατύπωση των επόμενων άρθρων.
4) Η κατάργηση της αναιτιολόγητης απόρριψης εγκλήσεων στο άρθρο 43 ΚΠοινΔ (άρθρο 67 ν/σ).
5) Η κατάργηση της αρμοδιότητας του Μονομελούς Εφετείου να δικάζει εφέσεις κατά αποφάσεων του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου (και η επαναφορά της αρμοδιότητας αυτής στο Τριμελές Εφετείο) (άρθ. 111 παρ. 7 ΚΠοινΔ ) στο άρθρο 75 ν/σ
6) Η μείωση κατά 50% στα αναβολόσημα του ΚΠοινΔ 349 (άρθρο 100 ν/σ) που έτσι διαμορφώνονται σε 40 € αντί για 80 € σε αιτήματα αναβολής ενώπιον του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου, σε 60 € αντί για 120 € σε αιτήματα ενώπιον Τριμελούς Πλημμελειοδικείου και σε 100 € αντί για 200 € σε αιτήματα ενώπιον Μικτών Ορκωτών Δικαστηρίων και Εφετείων.
7) Απαλείφεται η προϋπόθεση βασίμων (κατά την κρίση του δικαστηρίου προφανώς) αντιρρήσεων του κατηγορουμένου κατά της εξέτασης του με τεχνολογικά μέσα στο άρθρο 238Α ΚΠοινΔ (Άρθρο 82ν/σ).
Β) Αλλαγές σε αρνητική κατεύθυνση :
Περισσότερες και σημαντικότερες όμως είναι οι αρνητικές αυστηρότερες διατάξεις τις οποίες περιέχει το νομοσχέδιο, και συγκεκριμένα :
1) Η ανακλιμάκωση των ανωτάτων ορίων των χρηματικών ποινών (άρθρο 57 ΠΚ, άρθρο 8 ν/σ) :
Από 500 € – 15.000 € για πλημμελήματα (ν/σ Δεκέμβρης 2023), η κλίμακα διαμορφώνεται σε 300 € έως 40.000 €, μειώνεται το κατώτατο όριο, αλλά τα 200 € της μείωσης του δεν είναι παρά ένας φερετζές για τον υπερδιπλασιασμό του ανωτάτου ορίου.
Το ίδιο και στα κακουργήματα, όπου η κλίμακα 15.000 € έως 100.000 € του ν/σ Δεκεμβρίου 2023 αντικαθίσταται από την κλίμακα 5.000 € έως 120.000 € τώρα.
2) Ανακλιμακώνονται τα ανώτατα όρια προβλεπομένων ποινών μετά από ελαφρυντικά (άρθρο 83 ΠΚ, άρθρο 15 ν/σ).
Έτσι, αντί για ποινή της κάθειρξης τουλάχιστον δέκα ετών επιβάλλεται φυλάκιση τριών ή κάθειρξη έως δεκατέσσερα έτη αντί για τρία έως δώδεκα (νομοσχέδιο Δεκέμβρη),
αντίστοιχα για κάθειρξη πέντε έως είκοσι ετών η κλίμακα γίνεται δύο έως δώδεκα έτη αντί δύο έως δέκα έτη (νομοσχέδιο Δεκέμβρη).
3) Μεταβάλλεται το όριο ηλικίας για την εφαρμογή του άρθρου 133 ΠΚ (χορήγηση ελαφρυντικού μετεφηβικής ηλικίας) από 25 έτη σε 21 έτη (άρθρο 30 ν/σ).
4) Στο προβλεπόμενο με το ν/σ Δεκεμβρίου 2023 (άρθρο 33 ν/σ) αδίκημα του τροποποιούμενου άρθρου 168 Π.Κ., προστίθενται και οι κινητοποιήσεις στα σχολεία, πέραν αυτών στα νοσοκομεία, ως αδικήματα που προκαλούν απειλή φυλάκισης τουλάχιστον ενός έτους σε περίπτωση φωνασκιών και τουλάχιστον δύο ετών σε περίπτωση βιαιοπραγιών.
5) Τροποποιείται (άρθρο 36 ν/σ) και το άρθρο 186 Π.Κ. (Πρόκληση και προσφορά για διέγερση εγκλήματος) και τιμωρείται σωρευτικά και όχι διαζευκτικά, όπως ίσχυε μέχρι τώρα, με φυλάκιση έως τρία έτη και χρηματική ποινή.
6) Απαλείφεται η ποινική δίωξη για παράλειψη μέτρων πυροπροστασίας, αυτή που στα προηγούμενα σημειώματα μας επισημαίναμε ότι ουσιαστικά αποτελεί ένα χάδι για τους πραγματικούς υπεύθυνους των δασικών πυρκαγιών, υπαλλήλους, διοικητικούς παράγοντες κλπ, με την πλήρη απαλοιφή του από το άρθρο 264 Π.Κ. (άρθρο 41νσ) και την μεταφορά του στο άρθρο 265 Π.Κ. (άρθρο 42 ν/σ), αλλά μόνο στον τίτλο («Παραβίαση προληπτικών μέτρων»), την οποία μάταια ψάχνει κανείς να βρει στο περιεχόμενο της διάταξης.
7) Διευρύνεται η αντικειμενική υπόσταση των προπαρασκευαστικών πράξεων ΠΚ 265 παρ. 3, καθώς προστίθεται σε αυτήν και η διατήρηση φωτιάς για οποιονδήποτε σκοπό σε δάση, δασικές εκτάσεις κλπ.
8) Διευρύνονται οι περιπτώσεις παρατάσεων προσωρινής κράτησης (άρθ. 292 παρ. 2 ΚΠοινΔ – άρθρο 91 ν/σ), αφού πλέον και όταν η αποδιδόμενη κατηγορία είναι απόπειρα τέλεσης κακουργήματος κριτήριο για την δυνατότητα παράτασής της από δώδεκα μήνες σε δεκαοχτώ αποτελεί πλέον το ύψος της ποινής του αντίστοιχου τετελεσμένου κακουργήματος.
9) Διευρύνονται οι περιπτώσεις παραπομπής σε δίκη με απευθείας κλήση αντί για την ενδιάμεση διαδικασία των βουλευμάτων, αφού η εξαίρεση γίνεται κανόνας, πράγμα το οποίο επισφραγίζεται και από την απάλειψη της διατύπωσης κατ’ εξαίρεση περάτωσης στο άρθρο 309 παρ. 1 ΚΠοινΔ (άρθρο 95 ν/σ).
10) Δίνεται σαφής κατεύθυνση για διατήρηση της κράτησης εντός των ορίων του τριημέρου στην αυτόφωρη διαδικασία στις περιπτώσεις που δίδεται αναβολή για κρείσσονες αποδείξεις (άρθρο 424 κ.Ποιν.Δ. – άρθρο 103 ν/σ.).
Οι αλλαγές αυτές συνολικά δεν βελτιώνουν, αλλά αντίθετα χειροτερεύουν την ίδια αντικοινωνική, λαϊκίστική, αποπροσανατολιστική, κατασταλτική και εισπρακτική κατεύθυνση του νομοσχεδίου αυτού. Η αντίθεση προς αυτό θα πρέπει να απασχολήσει πια όχι μόνο το νομικό κόσμο.
Κωδικοποιώντας λοιπόν την αξιολόγηση των κύριων προβλέψεων του νομοσχεδίου της 9/2/2024 επισημαίνουμε :
Ι. ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΠΟΙΝΙΚΟ ΚΩΔΙΚΑ
1) ΑΥΞΗΣΕΙΣ ΕΛΑΧΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΜΕΓΙΣΤΩΝ ΟΡΙΩΝ ΠΟΙΝΩΝ
Π.Κ. 47→ Ποινή αυτουργού σε συνέργεια : Δυνατότητα επιβολής πλήρους ποινής αυτουργού ολοκληρωμένης πράξης σε συνεργό και όχι μειωμένης που ισχύει σήμερα.
Εξωφρενική εξομοίωση ποινικής μεταχείρισης απόπειρας και τετελεσμένου αδικήματος, το ίδιο και μεταξύ αυτουργού και συνεργού. Οπισθοδρόμηση εκατονταετιών.
Π.Κ. 52→ Ανώτατο όριο ποινής κάθειρξης έως 20 χρόνια (ήταν 15) : Αναίρεση της διάταξης του ν. Π.Κ. 4619/2029 που για πρώτη φορά μείωσε το ανώτατο όριο κάθειρξης σε 15 χρόνια.
Π.Κ. 57→ Χρηματική ποινή : Καταργείται ο υπολογισμός σε ημερήσιες μονάδες. Και τα όρια ανακλιμακώνονται για πλημμελήματα σε 300 € – 40.000 € και για κακουργήματα 5.000 €-120.000 €.
Να θυμίσουμε ότι οι χρηματικές ποινές δεν αναστέλλονται. Και ότι σχεδόν σε όλα τα “μεταρρυθμιζόμενα αδικήματα” προβλέπονται σωρευτικά με τις ποινές φυλάκισης.
Π.Κ. 264 → Σωρευτική προσθήκη επιβολής χρηματικής ποινής σε όλες τις μορφές εμπρησμού από πρόθεση/αμέλεια
Π.Κ. 265 → Χρηματική ποινή για οποιοδήποτε αδίκημα 10.000-200.000€
– Από 8 σε 10 έτη το ελάχιστο + χρηματική ποινή (α) και επιβαρυντική περίσταση το οικονομικό κίνητρο.
-(γ) Κάθειρξη τουλάχιστον 10 αντί για κάθειρξη.
→ 265 Παρ. 2 αμέλεια τουλάχιστον 3 + χρηματική ποινή και σε περίπτωση αποτελέσματος.
Π.Κ. 302 → Ελάχιστο ανθρωποκτονίας από αμέλεια 2 έτη από 3 μήνες.
Π.Κ. 372 → Σωρευτική προσθήκη επιβολής χρηματικής ποινής στην κλοπή σε όλες τις μορφές της.
2) ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΠΟΙΝΩΝ, ΔΥΣΧΕΡΑΝΣΗ ΑΝΑΣΤΟΛΗΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΤΡΟΠΗΣ, ΑΥΣΤΗΡΟΠΟΙΗΣΗ ΥΦ’ ΟΡΟΝ ΑΠΟΛΥΣΗΣ
Π.Κ. 69,72 →Επαναφορά ποινικής απέλασης αλλοδαπού ως μέτρου ασφαλείας και ως παρεπόμενης ποινής.
Π.Κ. 80Α → Μετατροπή σε ποινές μέχρι δύο μόνο έτη κατά κανόνα.
Ο π. Π.Κ. που την προέβλεπε την επέτρεπε μέχρι και για φυλάκιση 5 ετών (π.Π.Κ. 82 παρ. 1).
Π.Κ. 80Α → Μετατροπή ποινής 10 – 100 € ημερησίως από 5 έως 100 € που ίσχυε (π.Π.Κ. 82 παρ. 3.)
Ακόμα είναι γνωστό ότι όλες οι χρηματικές ποινές και τα ποσά μετατροπής επιβαρύνονται κατά 110% περίπου για διάφορους υπέρ τρίτων πόρους και προσαυξήσεις. Αρα τα παραπάνω ποσά αν και ιδιαίτερα αυξημένα είναι ονομαστικά και όχι τελικά.
Τονίζοντας τον εισπρακτικό του σκοπό το ν/σ προβλέπει (άρθρο 12 ν/σ για το άρθρο 80Α παρ. 4 Π.Κ.) ότι σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής ης ποινής που προέρχεται από μετατροπή ποινής φυλάκισης χωρίς την εφαρμογή των παραγράφων 2 και 3 (αυτών δηλαδή που προβλέπουν τη δοσοποίηση), δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις που προβλέπουν προσαύξησή της.
Π.Κ. 83 → Ποινές μειωμένες μετά από ελαφρυντικά, αυξάνονται και τα ελάχιστα και τα μέγιστα όριά τους.
περ. β) Για αδίκημα που τιμωρείται με κάθειρξη 10 – 20 έτη :
από 2 έως 8 έτη ανακλιμάκωση σε 3 έως 14 έτη
περ. γ) Για αδίκημα που τιμωρείται με κάθειρξη 5 – 20 έτη :
από 1 έως 8 έτη ανακλιμάκωση σε 2 έως 12 έτη
περ. δ)Για αδίκημα που τιμωρείται με κάθειρξη 5 – 10 έτη :
από 1 έως 6 έτη ανακλιμάκωση σε 2 έως 6 έτη
Π.Κ. 84 → Επαναφορά έντιμου αντί για σύννομο βίο. Αναίρεση της σχετικής ρύθμισης του ν. Π.Κ. (ν. 4619/2019). Η αοριστία του πνεύματος και ηθικής επανέρχεται. Ο σύννομος βίος δεν αρκεί.
Π.Κ. 85 →Συρροή λόγων μείωσης → Μόνο μια φορά μείωση και κατάργηση κλιμάκωσης. Οχι απεριόριστη μείωση μέχρι το ελάχιστο όριο όπως ισχύει.
Π.Κ. 94 → Συνολική ποινή (συγχώνευση), το ανώτατο όριο ανέρχεται πλέον για ποινή κάθειρξης (κακουργήματα) σε 25 έτη από 20 και για ποινή φυλάκισης σε 10 έτη από 8.
Π.Κ. 99 παρ. 1 → Αναστολή για ποινές μόνο έως ένα έτος, αντί για έως τρία που ισχύει, και μάλιστα όχι υποχρεωτικά η κατά κανόνα, αλλά δυνητικά, με αιτιολογημένη απόφαση και με σαφή προτροπή επιβολής περιοριστικών όρων.
Π.Κ. 99 παρ. 5 → Για φυλάκιση έως 3 έτη δυνατότητα επιβολής έκτισης μέρους αντί μετατροπής σε χρηματική.
Σημείωση : Για τις ποινές άνω των τριών ετών δεν αναφέρεται πουθενά ούτε αναστολή, ούτε μετατροπή. Αρα έκτιση, έστω και μερική.
Οι ρυθμίσεις για πραγματική έκτιση μέρους της ποινής για πλημμέλημα έως 2-3 έτη και ολόκληρης για ποινές άνω των τριών ετών :
α) Κινούνται στον δρόμο που άνοιξε ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. και η πομπώδης νομοπαρασκευαστική του επιτροπή δυστυχώς με το νέο Ποινικό Κώδικα (ν. 4619/2019), ο οποίος ουσιαστικά καθιέρωσε την υποχρεωτική έκτιση μέρους ποινής για πλημμελήματα, καταργώντας (άρθρο 99 Π.Κ.) την αναστολή σε ποινές 3-5 ετών.
β) Καταργούν στην πράξη την αποποινικοποίηση εκατοντάδων πλημμεληματικών πράξεων που ύστερα από απαίτηση του προοδευτικού νομικού κόσμου είχε επιτευχθεί με σωρεία ειδικών νόμων αλλά και με το νέο Ποινικό Κώδικα (κατάργηση πταισμάτων, κατάργηση αδικημάτων Κ.Ο.Κ., χρεών σε ασφαλιστικά ταμεία για στο Δημόσιο για μικρά ποσά, κ.λ.π).
γ) Στην πραγματικότητα, η επαναφορά της δυνατότητας φυλάκισης για πλημμελήματα επιβεβαιώνει την κατασταλτική φιλοσοφία της κυβέρνησης και ακυρώνει στην πράξη τα βήματα φιλελεύθερης μεταρρύθμισης της ποινικής νομοθεσίας των προηγουμένων ετών και την αποποινικοποίηση των μικρών αδικημάτων.
δ) Η επαναφορά της μετατροπής της ποινής σε χρήμα επιβεβαιώνει την αποτυχία των πειραμάτων για εναλλακτικούς τρόπους θέσπισης ποινής, π.χ. κοινωφελής εργασία, που δεν λειτουργεί, και επισφραγίζει για άλλη μια φορά ότι η δικονομική μεταχείριση των δραστών και η πραγματική έκτιση της ποινής τους ή όχι θα εξαρτάται από την οικονομική τους κατάσταση.
ε) Και βέβαια συμβάλλουν στη συμφόρηση των φυλακών αντί για το αντίθετο.
Π.Κ. 101 → Ανάκληση αναστολής για καταδίκη μεγαλύτερη του ενός έτους (αντί 3 που ισχύει).
Π.Κ. 104Α → Κοινωφελής εργασία κατά κανόνα για ποινές έως 2 ετών αν συναινεί/απουσιάζει ο καταδικασθείς.
Π.Κ. 105Β → Έκτιση 3/5 ως όρος και στις ποινές φυλάκισης, 3/5 και 4/5 στις ποινές κάθειρξης.
-”Σκαστά”, δηλαδή πραγματική έκτιση (παρ. 6) τα 2/5 και 16 έτη ως όρος.
-”Σκαστά”, δηλαδή πραγματική έκτιση (παρ. 6) τα 3/5 και 18 έτη ως όρος για ποινές από αδικήματα Π.Κ. 187 (εγκληματική οργάνωση), 187Α (τρομοκρατική οργάνωση και πράξεις), 380 (ληστεία), 299 (ανθρωποκτονία με πρόθεση),19ου κεφάλαιου Π.Κ. (Αρθρα 336 – 353, βιασμός κλπ) + 1/3 λοιπών ποινών με μέγιστο 20 έτη (για άπαξ ισόβια) και 25 έτη για πλείονα ισόβια. Ελάχιστη έκτιση 17 χρόνων όταν η ποινή είναι >= ανώτατου ορίου +10.
Π.Κ. 106 → Δυνατότητα μη χορήγησης υφ όρον απόλυσης με κριτήρια διαγωγή, επικινδυνότητα, περιστάσεις. Απαλείφεται η υποχρέωση ειδικής αιτιολογίας στις περιπτώσεις αρνητικών κρίσεων.
Η αυστηροποίηση των προϋποθέσεων της υφ’ όρον απόλυσης έρχεται να προστεθεί στις διαδοχικές νομοθετικές παρεμβάσεις οι οποίες θεσπίστηκαν με τα άρθρα 17 – 25 ν. 4855/2021 και εκπέμπει μήνυμα γενικής χειροτέρευσης των όρων απόλυσης. Και αυτό διότι δεν συγκεκριμενοποιεί κανένα κριτήριο : Αναφέρει μεν την επικινδυνότητα του εγκλήματος και τα ατομικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά του δράστη ως κριτήριο που λαμβάνεται υπόψη, πλην όμως :
α) Η μεν επικινδυνότητα του εγκλήματος έχει κριθεί, αξιολογηθεί και τιμωρηθεί από την επιλογή της εκτιόμενης ποινής που έχει επιβάλει το Δικαστήριο και δεν είναι επιτρεπό ο σωφρονιστικός νομοθέτης να επεμβαίνει σε αυτήν και ουσιαστικά να την επαυξάνει η να την αυστηροποιεί.
β) Και αφετέρου τα ατομικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά του δράστη αποτελούν μια αόριστη έννοια σε σχέση με την συγκεκριμένη που προβλέπει το ισχύον άρθρο 106 Π.Κ., σύμφωνα με το οποίο η απόλυση υπό όρο μπορεί να μη χορηγηθεί, αν κριθεί με ειδική αιτιολογία ότι η διαγωγή του καταδικασθέντος κατά την έκτιση της ποινής του καθιστά αναγκαία την συνέχιση της κράτησης του, για να αποτραπεί η τέλεση από αυτόν νέων αξιοποίνων πράξεων. Μόνη η αναιτιολόγητη επίκληση πειθαρχικού παραπτώματος κατά την έκτιση της ποινής δεν αρκεί για την μη χορήγηση της απόλυσης.
Η διάταξη λοιπόν αυτή του ισχύοντος άρθρου 106 Π.Κ, η οποία καθιερώνει ως κανόνα την απόλυση και προϋποθέτει για την εφαρμογή της εξαίρεσης συγκεκριμένα κριτήρια, προφανώς θα αντικατασταθεί, και η αοριστία, δηλαδή η αυθαιρεσία, θα κυριαρχήσει και θα γίνει ο κανόνας.
Π.Κ. 108 → Άρση απόλυσης για καταδίκη σε ποινή φυλάκισης μεγαλύτερη από 1 έτος.
Π.Κ. 133 → Μεταβάλλεται το όριο ηλικίας για την εφαρμογή του άρθρου 133 ΠΚ (χορήγηση ελαφρυντικού μετεφηβικής ηλικίας) από 25 έτη σε 21 έτη (άρθρο 30 ν/σ).
Π.Κ. 265 → Απαγόρευση αναστολής, μετατροπής, ανασταλτικού αποτελέσματος έφεσης για όλα τα αδικήματα του Π.Κ. 265.
Π.Κ. 265Α → Δήμευση περιουσίας για εμπρησμό δάσους από πρόθεση αν είχε σοβαρό αποτέλεσμα.
Π.Κ. 289 → Απάλειψη αδικήματος εμπρησμού δάσους από αμέλεια από το ρυθμιστικό πεδίο της έμπρακτης μετάνοιας.
Ο υπερδιπλασιασμός αν όχι πολλαπλασιασμός των 13.000 κρατουμένων στις Ελληνικές φυλακές βρίσκεται μπροστά μας.
3) ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ ΝΕΩΝ ΑΔΙΚΗΜΑΤΩΝ
Π.Κ. 168→ Διατάραξη λειτουργίας υπηρεσίας νοσηλευτικών ιδρυμάτων, τιμωρείται σε περίπτωση που γίνονται φωνασκίες κλπ με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον ένα έτος και σε περίπτωση που τελούνται και βιαιοπραγίες με φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών και χρηματική ποινή.
Προφανώς οι κινητοποιήσεις γιατρών και νοσηλευτών στα δημόσια νοσοκομεία τα τελευταία χρόνια έχουν ενοχλήσει την κυβέρνηση.
Πλέον (άρθρο 33 ν/σ) στο νέο αδίκημα του τροποποιούμενου άρθρου 168 Π.Κ., προστίθενται και οι κινητοποιήσεις στα σχολεία, πέραν αυτών στα νοσοκομεία, ως αδικήματα που προκαλούν απειλή φυλάκισης τουλάχιστον ενός έτους σε περίπτωση φωνασκιών και τουλάχιστον δύο ετών σε περίπτωση βιαιοπραγιών.
Π.Κ. 182 παρ. 1 → Παραβίαση περιορισμών διαμονής, τιμωρείται με φυλάκιση έως 3 έτη (μεταφορά από το ισχύον Π.Κ. 169Α παρ. 2).
Π.Κ. 182 παρ. 2 → Παραβίαση απαγόρευσης επιστροφής αλλοδαπού τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον δύο έτη χωρίς αναστολή, μετατροπή, ανασταλτικό.
Π.Κ. 264 παρ. 3 → Παραβίαση διατάξεων πυροπροστασίας φυλάκιση έως 1 έτος + χρηματική ποινή εφόσον η παράλειψη συνέβαλε ουσιωδώς στη εξάπλωση της πυρκαγιάς.
Το νομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης προβλέπει βέβαια αξιόποινο (ήταν πταίσμα πριν την θέσπιση του ν. Π.Κ. – π.Π.Κ. 433) για το αδίκημα της μη συμμόρφωσης των υποχρέων με διατάξεις λήψης μέτρων πυροπροστασίας, όταν η παράλειψη αυτή συμβάλλει ουσιωδώς στην εξάπλωση της πυρκαγιάς με ποινή φυλάκισης μέχρι ένα έτος. Εδώ είμαστε υποχρεωμένοι να διατυπώσουμε δύο παρατηρήσεις που αποκαλύπτουν την υποκρισία και τις αντιφάσεις των κυβερνητικών εξαγγελιών :
α) Σε αντίθεση με την φιλοσοφία του ν. 4855/2021, ο οποίος μετέτρεψε όλα τα κοινώς επικίνδυνα αδικήματα σε αδικήματα αφηρημένης διακινδύνευσης, που δηλαδή στοιχειοθετούνται χωρίς η αποδιδόμενη πράξη να έχει προκαλέσει συγκεκριμένο αποτέλεσμα, εδώ απαιτείται να επέλθει όχι απλώς συγκεκριμένη 6) Απαλείφεται η ποινική δίωξη για παράλειψη μέτρων πυροπροστασίας, αυτή που στα προηγούμενα σημειώματα μας επισημαίναμε ότι ουσιαστικά αποτελεί ένα χάδι για τους πραγματικούς υπεύθυνους των δασικών πυρκαγιών, υπαλλήλους, διοικητικούς παράγοντες κλπ, με την πλήρη απαλοιφή του από το άρθρο 264 Π.Κ. (άρθρο 41νσ) και την μεταφορά του στο άρθρο 265 Π.Κ. (άρθρο 42 ν/σ), αλλά μόνο στον τίτλο («Παραβίαση προληπτικών μέτρων»), την οποία μάταια ψάχνει κανείς να βρει στο περιεχόμενο της διάταξης.
7) Διευρύνεται η αντικειμενική υπόσταση των προπαρασκευαστικών πράξεων ΠΚ 265 παρ. 3, καθώς προστίθεται σε αυτήν και η διατήρηση φωτιάς για οποιονδήποτε σκοπό σε δάση, δασικές εκτάσεις κλπ.
διακινδύνευση, αλλά και ποιοτικά σημαντικό αποτέλεσμα, η απειλούμενη παράλειψη δηλαδή να έχει συμβάλει ουσιωδώς στην εξάπλωση της πυρκαγιάς για να είναι αξιόποινη.
β) Και παρά το γεγονός ότι οι πράξεις αυτές, ακόμα και όταν έχουν συμβάλει ουσιωδώς στην εξάπλωση της πυρκαγιάς, έχουν προκαλέσει αποδεδειγμένα τεράστια κοινωνική, οικονομική και περιβαλλοντική ζημιά, η απειλούμενη ποινή μέχρι ενός έτους είναι τουλάχιστον αστεία σε σχέση με τις ποινές που προβλέπονται παραπάνω.
Πρόκειται για μια διάταξη, η οποία σε αντίθεση με τις κακουργηματικές που κυνηγούν ανεμόμυλους, προστατεύει τους πραγματικούς υπεύθυνους των δασικών πυρκαγιών μεταξύ των οποίων μπορεί να είναι Περιφερειάρχες, Δήμαρχοι, ανώτατοι κρατικοί υπάλληλοι κλπ, ιδίως για τις περιπτώσεις μη συντήρησης δασών που προαναφέρθηκαν. Τους τυποποιεί προνομιούχο αδίκημα στα μέτρα τους και τους χαϊδεύει με την απειλούμενη ποινή.
Π.Κ. 265 (Εμπρησμός σε δάση)
→ Παρ. 4 : Ποινικοποιούνται οι προπαρασκευαστικές πράξεις – κατοχή εμπρηστικών υλών ή πρόσφορων για φωτιά αντικειμένων με απειλούμενη τιμωρία φυλάκιση τουλάχιστον 3 έτη και χρηματική ποινή και κάθειρξη έως 8 έτη + χρηματική ποινή αν οι πράξεις αυτές τελούνται εντός δάσους κλπ.
→ Παρ. 5 : Ποινικοποιείται η αποθήκευση εύφλεκτων υλών εντός δάσους με απειλούμενη τιμωρία φυλάκιση + χρηματική ποινή.
Σε περίπτωση εξάπλωσης τουλάχιστον 3 έτη + χρηματική ποινή.
Η ποινικοποίηση με αυστηρές κυρώσεις των προπαρασκευαστικών πράξεων εμπρησμού, δηλαδή κατοχής εμπρηστικών υλών ή αντικειμένων με σκοπό την προετοιμασία διάπραξης εμπρησμού δάσους (ποινή μη αναστελλόμενη ή μετατρεπόμενη) προσθέτει ακόμα ένα βήμα στην κατακρήμνιση της ασφάλειας δικαίου, καθώς ποινικοποιεί απλές προπαρασκευαστικές πράξεις οι οποίες δεν επαρκούν για να συγκροτούν αρχή τέλεσης οποιουδήποτε αδικήματος και είναι κατά πάγια παραδοχή της θεωρίας και της νομολογίας ατιμώρητες και ανοίγει έναν ευρύτατο δρόμο για τεράστιες αστυνομικές σκευωρίες και δικονομικές αυθαιρεσίες.
Ήδη η κατοχή εμπρηστικών υλών (έννοιας αόριστης και προβληματικής, περισσότερο ακόμα και από αυτήν των εκρηκτικών υλών για τις οποίες ο Αρειος Πάγος διεκδικεί με τη νομολογία του πεισματικά ρόλο πραγματογνώμονα) έχει προβλεφθεί στο άρθρο 272 Π.Κ., όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 49 ν. 4855/2021, και τιμωρείται σε βαθμό πλημμελήματος με φυλάκιση τριών έως πέντε ετών ή κακουργήματος ανάλογα με τις περιστάσεις υπό τις οποίες έχει διεξαχθεί.
Απαλείφεται η ποινική δίωξη για παράλειψη μέτρων πυροπροστασίας, αυτή που στα προηγούμενα σημειώματα μας επισημαίναμε ότι ουσιαστικά αποτελεί ένα χάδι για τους πραγματικούς υπεύθυνους των δασικών πυρκαγιών, υπαλλήλους, διοικητικούς παράγοντες κλπ, με την πλήρη απαλοιφή του από το άρθρο 264 Π.Κ. (άρθρο 41νσ) και την μεταφορά του στο άρθρο 265 Π.Κ. (άρθρο 42 ν/σ), αλλά μόνο στον τίτλο («Παραβίαση προληπτικών μέτρων»), την οποία μάταια ψάχνει κανείς να βρει στο περιεχόμενο της διάταξης.
Διευρύνεται η αντικειμενική υπόσταση των προβλεπόμενων στο προηγούμενο ν/σ προπαρασκευαστικών πράξεων ΠΚ 265 παρ. 3, καθώς προστίθεται σε αυτήν και η διατήρηση φωτιάς για οποιονδήποτε σκοπό σε δάση, δασικές εκτάσεις κλπ.
4) ΔΙΕΥΡΥΝΣΗ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΑΣΗΣ ΥΠΑΡΧΟΝΤΩΝ ΑΔΙΚΗΜΑΤΩΝ – ΑΥΣΤΗΡΟΠΟΙΗΣΗ
Π.Κ. 186→Τροποποιείται (άρθρο 36 ν/σ) και το άρθρο 186 Π.Κ. (Πρόκληση και προσφορά για διέγερση εγκλήματος) και τιμωρείται σωρευτικά και όχι διαζευκτικά, όπως ίσχυε μέχρι τώρα, με φυλάκιση έως τρία έτη και χρηματική ποινή.
Π.Κ. 235→Εμφατική προσθήκη της φράσης “ανεξαρτήτως αξίας”.
Π.Κ. 236→ Εμφατική προσθήκη της φράσης “ανεξαρτήτως αξίας”.
Π.Κ. 237→ Προσθήκη (δ) αποσπασμένων δικαστών ως αντικειμένου δωροδοκίας.
Π.Κ. 290Α→ Προστίθεται περ. ε΄στο άρθρο.
Η παραβίαση ερυθρού σηματοδότη εντάσσεται στις περιπτώσεις επικίνδυνης οδήγησης. Η τιμωρία της παράβασης κλιμακώνεται ανάλογα με το αποτέλεσμα όπως και οι λοιπές ισχύουσες και για τους λοιπούς τρόπους τέλεσης ποινές και φτάνει μέχρι ισόβια κάθειρξη σε περίπτωση πολλών θανάτων.
Π.Κ. 348Α παρ. 3→ Προσθήκη αξιοποίνου αναπαράστασης παιδικής πορνογραφίας σε πρόσωπο που εμφανίζεται ως ανήλικο.
Άρθρο 25 ν. 1882/1990 –ΧΡΕΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ –
Με περιλαμβανόμενη τροποποίηση προβλέπεται η απάλειψη της εξαίρεσης χρηματικών ποινών, τόκων, προσαυξήσεων και λοιπών επιβαρύνσεων από την αντικειμενική υπόσταση και την αίτηση – πίνακα χρεών.
Εξαιρούνται μόνο τα χρέη του άρθρου 66 ΚΦΔ, τα προερχόμενα δηλαδή από φοροδιαφυγή.
Στην ουσία έχουμε διεύρυνση της αντικειμενικής υπόστασης του αδικήματος και έμμεση – ίσως και πολλαπλάσια – μείωση του ελαχίστου χρηματικού ποσού οφειλών για τη συγκρότηση και κλιμάκωση του αξιόποινου.
Ενώ η ουσιαστική ποινικοποίηση της οφειλής….χρηματικών ποινών, επιβαρύνσεων και προσαυξήσεων συνιστά ιδιότυπη παραβίαση της αρχής no bis in idem. Σκεφθείτε πως θα αντιμετώπιζε ο ποινικός επιστήμονας τη φυλάκιση ως μέσον τιμωρίας για την μη καταβολή της επιβληθείσας από ποινικό δικαστήριο χρηματικής ποινής !
5) ΘΕΣΠΙΣΕΙΣ – ΕΠΑΝΑΦΟΡΕΣ ΑΥΤΕΠΑΓΓΕΛΤΗΣ ΔΙΩΞΗΣ
Π.Κ. 114→ Αυτεπάγγελτη δίωξη για αδικήματα κατά Δημοσίου, Ο.Τ.Α., Ν.Π.Δ.Δ. (επαναφορά)
Π.Κ. 358 → Κακόβουλη Παραβίαση υποχρέωσης διατροφής (Επαναφορά)
Π.Κ. 390 συνδ. με 405→ Απιστία επαναφορά αυτεπάγγελτης δίωξης κατά τραπεζικών που την διαπράττουν (επαναφορά).
Π.Κ. 375 παρ. 2 συνδ. με 381→ Επαναφορά αυτεπάγγελτης δίωξης για υπεξαίρεση άνω των 120.000 €.
Π.Κ. 378 συνδ. με 381→ Αυτεπάγγελτη δίωξη για κάθε μορφή τέλεσης, ακόμα και την όλως ελαφρά και κατάργηση δυνατότητας αποχής το Εισαγγελέα μετά από δήλωση του παθόντος.
Π.Κ. 386 παρ. 1 → Απάτη, καθίσταται αυτεπαγγέλτως διωκόμενο
Π.Κ. 386Α παρ. 1,2 → Απάτη με υπολογιστή, καθίσταται αυτεπαγγέλτως διωκόμενο
Π.Κ. 404 παρ. 2 → τοκογλυφία κατ επάγγελμα, καθίσταται αυτεπαγγέλτως διωκόμενο
Π.Κ. 394 → αποδοχή και διάθεση προϊόντων εγκλήματος (“κλεπταποδοχή”), καθίσταται αυτεπαγγέλτως διωκόμενο
6) ΘΕΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Στο νομοσχέδιο υπάρχουν και μερικές θετικές διατάξεις. Είναι όλες προιόν ανταπόκρισης είτε σε σημαντικές κοινωνικές πιέσεις, είτε σε ανάγκη αποσυμφόρησης, ενώ οι περισσότερες είναι ανεπαρκείς :
Π.Κ. 187 παρ. 6 → Δυνατότητα ανασταλτικού αποτελέσματος στην έφεση κατά πλημμεληματικής καταδίκης με υποχρέωση ειδικής αιτιολογίας και περιοριστικών όρων :
Ανεπαρκέστατη διότι προβλέπεται κατ εξαίρεση και με όρο ειδικής αιτιολογίας και υποχρεωτική επιβολή περιοριστικών όρων, ακόμα και για τις πιό χαμηλές ποινές.
Π.Κ. 302 παρ. 2 → Δυνατότητα απαλλαγής από ποινή του οικείου υπαίτιου του αδικήματος ανθρωποκτονίας από αμέλεια.
Π.Κ. 358 → Επαναφορά αυτεπάγγελτου παραβίασης διατροφής.
Π.Κ. 363 → Ερμηνευτική προσθήκη ότι οι δικαστές δεν είναι τρίτοι (το κάνουν για να αδειάσουν τα δικαστήρια, αλλά δεν το βάζουν στο ΠΚ 362).
Π.Κ. 362 → Καταργείται (;) Η κατάργησή του έχει εξαγγελθεί, αλλά δεν διατυπώνεται ρητά σε κανένα κείμενο από όσα δόθηκαν.
Π.Κ. 404 παρ. 2 → τοκογλυφία κατ επάγγελμα, καθίσταται αυτεπαγγέλτως διωκόμενο, αν και κακούργημα απειλούμενο με κάθειρξη 5-8 ετών παρέμενε κατ έγκληση διωκόμενο !
Θετικές είναι αν και ελάχιστες και οι τροποποιήσεις στον ν. 3500/2006 περί ενδοοικογενειακής βίας. Οι βασικότερες είναι :
– Ποινικοποίηση ψυχολογικής βίας σε βάρος ανηλίκου – άρθρο 4.
– Άρθρο 5 αύξηση ελάχιστου ορίου χρηματικής ικανοποίησης από 1.000€ σε 2.000€
– Άρθρα 6,7 – Τυποποίηση διακεκριμένης παράνομης βίας – απειλής ενώπιον ανηλίκου – φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους.
Κατά τη γνώμη μου είναι σαφώς αναγκαία η λήψη ουσιαστικών και αυστηρών ποινικών μέτρων αντιμετώπισης της έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας, όπως και η κατάργηση της δυνατότητας ανάκλησης της ποινικής δίωξης βιαστών που καθιστά την πράξη αυτή αντικείμενο συναλλαγής μεταξύ οικονομικά εύπορου θύτη και θύματος. Αλλα φυσικά δεν αρκεί ως λύση, όπως και παντού, η ποινικοποίηση. Απαιτούνται, πέρα από τις ποινές και κοινωνικές υπηρεσίες για τα θύματα, δηλαδή δομές φιλοξενίας, ψυχολογικής στήριξης και εκτεταμένης νομικής βοήθειας, δηλαδή οικονομικές παροχές που δεν διατίθενται. Συνεπώς, και η εξαγγελία αυτή τίθεται απλώς και μόνο για να ικανοποιήσει το κοινό περί δικαίου αίσθημα από την ραγδαία αύξηση των σεξιστικών και ενδοοικογενειακών και έμφυλων εγκλημάτων, για τα οποία δεν υπάρχει πράγματι αποτελεσματική ούτε αστυνομική, ούτε νομοθετική αντιμετώπιση.
ΙΙ. ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΚΩΔΙΚΑ ΠΟΙΝΙΚΗΣ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
Οσο αποκρουστικές και αν είναι οι προεκτεθείσες τροποποιήσεις στον Ποινικό Κώδικα, εκείνες που ανοίγουν διάπλατα τον δρόμο για την κατάργηση της δίκαιης δίκης, τις παραπομπές και καταδίκες με συνοπτικές διαδικασίες, την κατάργηση της αμεσότητας, τον ευτελισμό της λαϊκής δικαιοσύνης, την αποψίλωση του δικαιώματος καταφυγής σε ένδικα μέσα, την απαλλαγή εισαγγελικών διατάξεων από την αιτιολόγηση και βέβαια την απροκάλυπτη εισπρακτική σκοπιμότητα που ενισχύει και επιλέξει ταξικά και κοινωνικά ακόμα περισσότερο την κατασταλτική.
1) ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ – ΣΥΡΡΙΚΝΩΣΗ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΓΓΥΗΣΕΩΝ
Κ.Ποιν.Δ. 7,8 → Κατάργηση του Πενταμελούς Εφετείου
Προϊόν της τάσης μείωσης του αριθμού των μελών των δικαστηρίων για λόγους περικοπών.
Κ.Ποιν.Δ. 43 παρ. 1 : Οι «ελεγκτικές αρχές» αναβαθμίζονται σε προανακριτικές.
Δηλαδή οι έρευνες διοικητικών αρχών, συνήθως διεξαγόμενες για τις ανάγκες διοικητικής διερεύνησης, συχνά από πρόσωπα χωρίς νομικές γνώσεις και με ελλιπή πρόβλεψη και τήρηση των δικαιωμάτων των μετέπειτα κατηγορουμένων αναβαθμίζονται σε υποκατάσταση προανακριτικής διαδικασίας, την περίοδο που μάλιστα έχει προβλεφθεί με νόμο η σύσταση δικαστικής αστυνομίας με κύριο έργο τη διεξαγωγής προανάκρισης.
Κ.Ποιν.Δ. 43 παρ. 5 → Διεύρυνση αρχειοθέτησης μηνύσεων με συνοπτικές διαδικασίες.
Προφανής η αντίθεση και των δύο ρυθμίσεων στα άρθρα 93 & 3 Σ και 139 Κ.Ποιν.Δ. ενίσχυση του εισαγγελικού αυταρχισμού και και αποστέρηση έννομης και δικαστικής προστασίας των πολιτών που καταφεύγουν σε αυτήν προστασίας.
Κ.Ποιν.Δ. 110 γ και δ, 111 → Η κατάργηση του Πενταμελούς Εφετείου Κακουργημάτων και γενικά η ενίσχυση της αρμοδιότητας του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου και Μονομελούς Εφετείου και όλα τα μονομελή δικαστήρια συνιστούν νομιμοποίηση της δικαστικής αυθαιρεσίας, Η Ν.Δ. συνεχίζει στον δρόμο του ν. 3994/2011, ο οποίος καθιέρωσε για πρώτη φορά τα …Μονομελή Εφετεία Κακουργημάτων κυρίως για να αντιμετωπίσει τις μνημονιακές ανάγκες περικοπών των δαπανών για μισθοδοσία δικαστών, καθιστώντας την εξαίρεση, τα Μονομελή δηλαδή δικαστήρια, ως κανόνα αφενός στις αστικές δίκες και, δεύτερον, καθιερώνοντας τα για πρώτη φορά στα ποινικά κακουργήματα.
Ήδη τα Μονομελή Πλημμελειοδικεία έχουν όλο και πιο ενισχυμένες αρμοδιότητες, αφού δικάζουν όλα τα αδικήματα που απειλούνται με ποινή φυλάκισης έως τριών ετών (άρθ. 115 ΚΠοινΔ), ενώ τα Μονομελή Εφετεία δικάζουν όλες τις διακεκριμένες κλοπές, ληστείες, ναρκωτικά πλην ισοβίων, δασικά, μετανάστευση κλπ (άρθ. 110 ΚΠοινΔ). Αρα πόση ακόμα ενίσχυση και γιατί ;
Ακόμα, η πέρα από κάθε δικονομική φαντασία εκδίκαση των εφέσεων κατά αποφάσεων Τριμελούς Εφετείου από άλλο ισομελές και ομοιόβαθμο δικαστήριο, πάλι από Τριμελές Εφετείο που θα συγκροτείται από αρχαιότερους δικαστές συνιστά ουσιαστικά κατάργηση του δεύτερου βαθμού δικαιοδοσίας και της ιεραρχικής κλιμάκωσης των δικαστηρίων που κρίνουν σε δεύτερο βαθμό κατόπιν άσκησης ενδίκων μέσων την υπόθεση.
Πέραν αυτού η επίτευξη της επιτάχυνσης χάρις στην κατάργηση των πολυμελών δικαστηρίων και τη μεταφορά των αρμοδιοτήτων τους σε μονομελή απαιτεί τη συνδρομή και άλλων προϋποθέσεων :
Αν π.χ. οι υποθέσεις ενός Τριμελούς Εφετείου μοιραστούν σε τρία μονομελή αυτό σημαίνει ότι απαιτούνται άλλες δύο αίθουσες, άλλοι δύο εισαγγελείς και άλλοι δύο γραμματείς.
Αλλά από αυτά δεν υπάρχει τίποτα. Ποιόν κοροϊδεύουν λοιπόν ;
Κ.Ποιν.Δ. 185, 233 → Κατάργηση τοιχοκόλλησης πίνακα πραγματογνωμόνων και διερμηνέων.
Αλλή μία υποβάθμιση της δημοσιότητας των προσώπων που διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο σε δίκες. Ενώ άνετα θα μπορούσαν να αναρτώνται στην ιστοσελίδα των δικαστηρίων που διαθέτουν, καθώς και στου Υπουργείου Δικαιοσύνης.
Πλέον οι σχετικές πληροφορίες θα παρέχονται από γραφεία που ο προσερχόμενος θα πρέπει να εκτίθεται, να καταγράφεται και να αιτιολογεί γιατί θέλει να μάθει και μάλλον δεν θα του παρέχονται καν.
Κ.Ποιν.Δ. 215 παρ. 5 → Εξαίρεση αστυνομικών από την κατάθεση στο ακροατήριο
Ικανοποίηση χρόνιου και διακαούς αιτήματος της αστυνομίας, που θέλει να απαλλάσσεται από τη βάσανο των ερωτήσεων έδρας και συνηγόρων, που άπειρες φορές έχει συμβάλει στην αποκάλυψη ψεμμάτων, αστυνομικών σκευωριών και στημένων δικογραφιών. Θέλουν δίκες με αδικήματα “δι εκθέσεως βεβαιούμενα” και με μόνα και αναμφισβήτητα ενοχοποιητικά αποδεικτικά στοιχεία τις αρχικές καταθέσεις των αστυνομικών στην αστυνομική προανάκριση.
Προφανής η παραβίαση της αρχής της αμεσότητας της ποινικής δίκης. Και άλλη μια φορά αναδεικνύεται το αίτημα να αφαιρεθεί από την αστυνομία η προανακριτική αρμοδιότητα.
Κ.Ποιν.Δ. 238Α → Εξέταση μαρτύρων και κατηγορουμένων με τεχνολογικά μέσα, χωρίς φυσικά παρουσία ακόμα και στην απολογία κατηγορουμένου.
Η πρόβλεψη εξέτασης των διαδίκων με τεχνολογικά μέσα συνιστά παραβίαση της αρχής της αμεσότητας της δίκης και του αδιάβλητου της εξέτασης τους.
Η πρόβλεψη παρουσίας γραμματέα (ούτε καν δικαστή) κοντά στον εξεταζόμενο συνιστά όχι μόνο υποβάθμιση της διαδικασίας, αλλά και τεράστια σπατάλη δυνάμεων και ανθρωποωρών που δεν υπάρχουν με δεδομένα τα κενά και τις περικοπές.
Η δυνατότητα απαγόρευσης φυσικής παρουσίας του κατηγορούμενου στη δίκη και η μετάθεση του βάρους αντιρρήσεων σε αυτόν σχετικοποιεί τα δικαιώματά του, συνιστά παραβίαση της αρχής της αμεσότητας, αλλά και του θεμελιώδους υπερασπιστικού του δικαιώματος στην απολογία.
Κ.Ποιν.Δ. 254 παρ. 1 → Επέκταση δυνατότητας ειδικών ανακριτικών πράξεων και για το ΠΚ 211 – πλημμέλημα έως 2 έτη – (προπαρασκευαστικές παραχάραξης).
Οι ειδικές ανακριτικές πράξεις (κύριες είναι η ανακριτική διείσδυση, οι καταγραφές τηλεφωνικών συνομιλιών και άλλων δραστηριοτήτων, οι ελεγχόμενες μεταφορές και η άρση του απορρήτου) ήταν αδιανόητες πριν μερικές δεκαετίες γιατί απλά παραβιάζουν στοιχειώδη δικαιώματα. Αρχισαν να εγκαθίστανται στον Κ.Ποιν.Δ. με τον τρομονόμο ν. 1 (ν. 2928/2001) και σιγά σιγά να επεκτείνονται με αιτιολογία την αντιμετώπιση συγκεκριμένων πολύ σοβαρών κακουργημάτων.
Τώρα ανοίγει ο δρόμος για τη γενική τους επέκταση αφού επιτρέπονται για ένα πλημμέλημα ήσσονος σημασίας.
Κ.Ποιν.Δ. 265 παρ. 4 → Κατάσχεση χωρίς φυσική πρόσβαση ανακρίνοντος – περιορισμός σφράγισης στα κατασχόμενα με φυσική πρόσβαση.
Απεριόριστοι κίνδυνοι από τις εξ αποστάσεως κατασχέσεις και ηλεκτρονικές παρεμβάσεις σε προσωπικά δεδομένα χωρίς τήρηση των νομίμων διατυπώσεων έρευνας και κατάσχεσης.
Κ.Ποιν.Δ. 291 παρ. 3 → Κατάργηση υποχρέωσης γραπτής γνώμης Εισαγγελέα για αντικατάσταση προσωρινής κράτησης.
Μία από τις πλέον προκλητικές διατάξεις του νομοσχεδίου : Στο κορυφαίο ζήτημα της προφυλάκισης, ο εισαγγελέας απαλλάσσεται από την υποχρέωση γραπτής αιτιολόγησης.
Προφανής και εδώ η αντίθεση στα άρθρα 93 & 3 Σ και 139 Κ.Ποιν.Δ. ενίσχυση του εισαγγελικού αυταρχισμού και και αποστέρηση έννομης και δικαστικής προστασίας των πολιτών που καταφεύγουν σε αυτήν προστασίας.
Κ.Ποιν.Δ. 292 παρ. 2→ Διευρύνονται οι περιπτώσεις παρατάσεων προσωρινής κράτησης (άρθ. 292 παρ. 2 Κ.Ποιν.Δ – άρθρο 91 ν/σ), αφού πλέον και όταν η αποδιδόμενη κατηγορία είναι απόπειρα τέλεσης κακουργήματος κριτήριο για την δυνατότητα παράτασής της από δώδεκα μήνες σε δεκαοχτώ αποτελεί πλέον το ύψος της ποινής του αντίστοιχου τετελεσμένου κακουργήματος.
Κ.Ποιν.Δ. 309 → Απευθείας κλήση στο Μον ή Τριμ Εφ για αδικήματα ΠΚ 264-298, 374, 380, ακόμα και για όσα προηγήθηκε κατά ΚΠΔ 28 παρ. 2 Ανάκριση Εφέτη.
Διευρύνονται οι περιπτώσεις παραπομπής σε δίκη με απευθείας κλήση αντί για την ενδιάμεση διαδικασία των βουλευμάτων, αφού η εξαίρεση γίνεται κανόνας, πράγμα το οποίο επισφραγίζεται και από την απάλειψη της διατύπωσης κατ’ εξαίρεση περάτωσης στο άρθρο 309 παρ. 1 ΚΠοινΔ (άρθρο 95 ν/σ).
Η κατάργηση της ενδιάμεσης διαδικασίας των Συμβουλίων για τα κακουργήματα αυτά είναι μια πολλοστή κλιμάκωση στην συνολική σχεδόν κατάργηση της ενδιάμεσης διαδικασίας που έχει επιδράμει διαδοχικά στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας κυρίως τα τελευταία τριάντα χρόνια, με αποτέλεσμα :
α) Την συμφόρηση των ακροατηρίων από δεκάδες χιλιάδες ποινικές δίκες που, αν είχαν αξιολογηθεί στο στάδιο της ενδιάμεσης διαδικασίας από τα δικαστικά συμβούλια θα είχαν καταλήξει σε απαλλακτικές κρίσεις,
β) Την κατάργηση των δικονομικών εγγυήσεων και δικαιωμάτων των διαδίκων, αφού γενικεύεται η απευθείας παραπομπή στις περισσότερες δίκες και η κατάργηση της αξιολόγησης της δικογραφίας που σχηματίσθηκε κατά την προδικασία από τα αρμόδια Δικαστικά Συμβούλια.
Τα παραπάνω επιτείνονται και πολλαπλασιάζονται με την επιχειρούμενη γενίκευση της απευθείας κλήσης στο ακροατήριο για κακουργήματα αντί με βούλευμα. Η υποβάθμιση της ενδιάμεσης διαδικασίας προοιωνίζει την κατάργησή της και καθιστά όλους τους διωκόμενους κατηγορούμενους χωρίς προηγούμενο έλεγχο. Η δε συμβολή της στην επιτάχυνση των δικών είναι όχι απλά μηδενική, αλλά αρνητική, αφού όλες οι υποθέσεις θα παραπέμπονται και τα ακροατήρια θα συμφορούνται.
Αλλά είναι και εντυπωσιακή η επιλεκτικότητα των ποινικών υποθέσεων για τις οποίες προβλέπεται αυτή η fast-track διαδικασία.
Η κυβέρνηση νομίζει ότι με αυτόν τον τρόπο θα καταπραΰνει την λαϊκή οργή για τους εμπρησμούς των δασών, το δυστύχημα στα Τέμπη και όλες τις απίθανες καταστροφές που αντιμετωπίσαμε τους τελευταίους μήνες, που όμως όλες οφείλονται στην προτεραιότητα του κέρδους, τις ιδιωτικοποιήσεις, τις περικοπές για να πληρώνεται το μνημονιακό χρέος. Εξαιτίας αυτών υφίσταται η ελλιπής λειτουργία των κρατικών οργάνων και οι ανεπαρκείς υποδομές αφού δεν επαρκεί η χρηματοδότηση για την αποτροπή των κινδύνων αυτών. Και ο κόσμος τα καταλαβαίνει, δεν μασάει την προπαγάνδα της.
Κ.Ποιν.Δ. 336 → Κλιμάκωση μέτρων δικαστηρίου κατά θορυβούντων και ανυπάκουων δικηγόρων.
Για τους ενοχλητικούς δικηγόρους που η συμπεριφορά τους προκαλεί …σοβαρή διατάραξη της συνεδρίασης η προσβλητική συμπεριφορά, το δικαστήριο υποχρεούται να προβεί και σε ποινική και σε πειθαρχική τους αναφορά.
Κ.Ποιν.Δ. 343 → Έμμεση κατάργηση δικαιώματος επιμέρους σχολιασμών.
Αν και δεν τροποποιείται ευθέως το αρμόδιο άρθρο 358, η πρόβλεψη της υποχρέωσης του δικαστηρίου να απαγορεύει κατά κανόνα την άσκηση του δικαιώματος σχολιασμών αμέσως μετά την κατάθεση μάρτυρα η την ανάγνωση/επισκόπηση εγγράφου δημιουργεί όρους αντινομίας και ερμηνευτικης προτεραιότητας της νέωτερης ρύθμισης.
Πρόκειται και εδώ για υποβάθμιση της ποινικής δίκης, παραβίαση της αρχής της αμεσότητας, υποβάθμιση των συνηγόρων και στέρηση υπερασπιστικών δικαιωμάτων του κατηγορουμένου.
Κ.Ποιν.Δ. 349 → Περιορισμός αναβολών λόγω κωλύματος δικηγόρου σε μία ανά υπόθεση ανεξαρτήτως αριθμού διαδίκων.
Ο περιορισμός των αναβολών από κάθε αιτία στην μία (“Δεν χωρεί δεύτερη αναβολή στην ίδια υπόθεση”) είναι η χαρακτηριστική για τον αυταρχισμό της διατύπωση. Πρόκειται για άλλη μία πολλαπλή προσπάθεια στραγγαλισμού του δικαιώματος στην υπεράσπιση. Εχει επιχειρηθεί ξανά με τους νόμους 4055/2012 – άρθρο 33, αλλά και πρόσφατα με το άρθρο 41 του ν. 4947/2022, το οποίο στραγγαλίζει το σχετικό δικαίωμα, ιδίως σε πολυπρόσωπες δίκες.
Κατ’ αποτέλεσμα, η απόρριψη μιας αναβολής ποινικής υπόθεσης πολύ απλά θα εκτοπίσει από το ωράριο και θα οδηγήσει σε αναβολή λόγω ωραρίου κάποια άλλη που θα δικαζόταν στην θέση της από τα μόνιμα φορτωμένα πινάκια των δικαστηρίων. Συνεπώς δεν συμβάλει συνολικά στην επιτάχυνση των δικών, αν υποτεθεί ότι η επιτάχυνση είναι πανθομολογούμενη αναγκαιότητα, πράγμα συζητήσιμο.
Συνιστά όμως και πολλοστή ένδειξη κοινωνικού μίσους, έλλειψη σεβασμού, περιφρόνηση και εκδίκηση απέναντι στους δικηγόρους, που μόνο για την διάταξη αυτή θα είχαν λόγο να συνεχίσουν επ’ αόριστον την αποχή που πραγματοποιούμε αυτήν την περίοδο για το φορολογικό νομοσχέδιο. Κάθε εξουσία απεχθάνεται την υπερασπιστική δικηγορία γιατί είναι εχθρός της αυθαιρεσίας της. Και η συγκεκριμένη εξουσία ιδίως αυτό τον καιρό το δείχνει με κάθε τρόπο. Θα μας ήθελε…ντελιβεράδες, αλλά δεν θα της κάνουμε τη χάρη !
Η ανάγκη ενίσχυσης των υποδομών της Δικαιοσύνης μπορεί να υπηρετηθεί με ορθολογικότερη χρήση των εσόδων που αποφέρει κάθε χρόνο στο κράτος, αντί αυτά να σπαταλιώνται σε άλλες προτεραιότητες.
Οσο για την πρόταση για παράβολο αναβολής 80 έως 200€ ανάλογα με την αρμοδιότητα του Δικαστηρίου σε περιπτώσεις αναβολών λόγω επαγγελματικών υποχρεώσεων του δικηγόρου θα είχε μια συζητήσιμη αξία εάν προβλεπόταν με αμοιβαιότητα, δηλαδή κάθε δικηγόρος του οποίου η υπόθεση αναβάλλεται ή διακόπτεται λόγω ωραρίου (δηλαδή εξ αιτίας του κράτους που έχει το θράσος να του ζητά παράβολο) να δικαιούται να λαμβάνει το ίδιο ποσό για κάθε μέρα που χάνει. Και τότε να δούμε ποιος θα ήταν κερδισμένος. Αλλά σιγά που το Υπουργείο Δικαιοσύνης θα είχε τέτοια γαλαντομία. Εδώ αφήνει απλήρωτους τους συνηγόρους νομικής βοήθειας και τους διερμηνείς για μήνες και χρόνια !
Κ.Ποιν.Δ. 404 → Πλήρης συρρίκνωση – αφαίρεση αρμοδιοτήτων ενόρκων στο Μ.Ο.Δ. (ελαφρυντικά, παρεπόμενες ποινές, συνολική ποινή, τεκμήριο αρμοδιότητας).
Με τη διάταξη αυτή ουσιαστικά καταργείται η λαϊκή δικαιοσύνη. Αφού έχει αποψιλωθεί με την αφαίρεση των περισσότερων κακουργημάτων από την αρμοδιότητα των Μ.Ο.Δ, τώρα πλέον καταργείται και ο κανόνας του τεκμηρίου αρμοδιότητας του συνόλου της σύνθεσης (Κ.Ποιν. 404 παρ. 1 εδ. Ε ισχύοντος) και αντιστρέφεται ρητά υπέρ των τακτικών δικαστών.
Οι αρμοδιότητες του συνόλου της σύνθεσης περιορίζονται μόνο στην κατηγορία και την κύρια ποινή. Μεταξύ άλλων αφαιρείται από τους ενόρκους η κρίση για τα ελαφρυντικά, τις παρεπόμενες ποινές, τη μετατροπή η αναστολή της ποινής και τη συνολική ποινή συγχώνευσης. Η παρουσία τους στα έδρανα περιορίζεται σε σχεδόν διακοσμητική.
Κ.Ποιν.Δ. 424 → Δίνεται σαφής κατεύθυνση για διατήρηση της κράτησης εντός των ορίων του τριημέρου στην αυτόφωρη διαδικασία στις περιπτώσεις που δίδεται αναβολή για κρείσσονες αποδείξεις (άρθρο 424 Κ..Ποιν.Δ. – άρθρο 103 ν/σ.).
Κ.Ποιν.Δ. 487 → Υποβοήθηση αιτιολόγησης Εισαγγελικής Έφεσης με δυνατότητα συμπλήρωσής της εντός 10 ημερών από καθαρογραφή.
Μονομερής δυνατότητα στον Εισαγγελέα, σε πλήρη αντίθεση με τους άλλους διαδίκους και με προεκτεθείσες ρυθμίσεις πλήρους απαλλαγής του από σύνταξη αιτιολόγησης.
Ενίσχυση λοιπόν της εισαγγελικής παρέμβασης εναντίον αθωωτικών αποφάσεων με παροχή συμπληρωματικής προθεσμίας.
Κ.Ποιν.Δ. 489 → Μεγάλη διεύρυνση εξαίρεσης από δικαίωμα έφεσης.
Υπερδιπλασιασμός των ελαχίστων ορίων εφεσίμων ποινών για αποφάσεις όλων των δικαστηρίων.
Πλέον θα υπόκεινται σε δικαίωμα έφεσης μόνο :
– Οι καταδικαστικές αποφάσεις του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου που επιβάλλουν ποινή φυλάκισης πέντε μηνών και άνω (αντί δύο μηνών και άνω που ισχύει) ή χρηματική ποινή 5.000 € και άνω (αντί 2.000 € που ισχύει).
– Οι καταδικαστικές αποφάσεις του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου και του Τριμελούς Εφετείου για πλημμελήματα προσώπων ιδιαζούσης δωσιδικίας που επιβάλλουν ποινή φυλάκισης οκτώ μηνών και άνω (αντί τεσσάρων μηνών και άνω που ισχύει) ή χρηματική ποινή 8.000 € και άνω (αντί 3.000 € που ισχύει).
– Οι καταδικαστικές αποφάσεις του Μονομελούς Εφετείου, Τριμελούς Εφετείου και Μ.Ο.Δ. που επιβάλλουν ποινή τριών ετών και άνω (αντί δύο ετών και άνω που ισχύει) για κακούργημα ή δύο ετών και άνω (αντί ενός και άνω που ισχύει) για πλημέλλημμα.
Πρόκειται για έμμεση ανεπίτρεπτη απαγόρευση του υπερσυνταγματικού δικαιώματος πρόσβασης σε δεύτερο βαθμό δικαιοδοτικής κρίσης.
Κ.Ποιν.Δ. 497 → Απαγόρευση ανασταλτικής δύναμης καταδίκης στην διάρκεια της αναστολής άλλης ποινής.
Παρέχεται η δυνατότητα άρσης της αναστολής σε περίπτωση καταδίκης ακόμα και σε ποινή τριών μηνών, ενώ γίνεται υποχρεωτική σε περίπτωση ποινής άνω του ενός έτους.
2) ΑΥΞΗΣΕΙΣ ΠΑΡΑΒΟΛΩΝ ΚΑΙ ΕΞΟΔΩΝ
Η εισπρακτική σκοπιμότητα του νομοσχεδίου αποτελεί επάξια συναγωνιζόμενη με την κατασταλτική κύρια πλευρά του και διαλύει κάθε αυταπάτη για τον παλλαϊκό χαρακτήρα της έννομης προστασίας. Η ποινική καταστολή και η έννομη προστασία μετατρέπονται σε προσοδοφόρα πηγή εσόδων για το κράτος χωρίς καν ανταποδοτικότητα αφού η υπέρογκη αύξηση του κόστους σε όλα εκτός του ότι απαγορεύει την πρόσβαση των οικονομικά αδύνατων στην έννομη προστασία συνδυάζεται με την πολύτροπη μείωση του κόστους λειτουργίας της με τον περιορισμό των πολυμελών συνθέσεων που αναφέρθηκε παραπάνω.
Τα εξωφρενικά έξοδα θα οδηγήσουν σε μακρόχρονες εκκρεμότητες, κατασχέσεις και φυλακίσεις και εν τέλει σε αναπαραγωγή της εγκληματικότητας εξαιτίας της δυσανάλογης οικονομικής πίεσης της “δικαιοσύνης” – εισπρακτικού μηχανισμού. Ενώ στην καλύτερη περίπτωση θα οδηγήσουν σε στρατιές καταναγκαστικής (“κοινωφελούς”) εργασίας πολλές εκατοντάδες χιλιάδες υπόχρεους.
Η προοπτική της “Δικαιοσύνης” από λίγους για λίγους είναι μπροστά μας :
Ο …..ΤΙΜΟΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΤΩΝ
Π.Κ. 80Α → Μετατροπή ποινής από 10-100€ και διπλασιασμός ελαχίστου ορίου ήταν από 5 € (π.ΠΚ 82 παρ. 2).
Θυμίζουμε ότι τα ποσά αυτά είναι ονομαστικά. Προσαυξάνονται με διάφορες υπέρ τρίτων επιβαρύνσεις κατά 110%.
Κ.Ποιν.Δ. 17 → Αίτηση εξαίρεσης δικαστή – παράβολο 100€ από 40€ που ήταν πριν καταργηθεί.
Κ.Ποιν.Δ. 51 παρ. 1Α → Παράβολο 100€ για μήνυση – απαράδεκτη η άσκηση προσφυγής κατά απορριπτικής διάταξης για μήνυση που κατατέθηκε χωρίς παράβολο (καίτοι επιτρέπεται για ενδοοικογενειακή βία, παθόντες δημοσίους υπαλλήλους : διάβαζε αστυνομικούς, νομική βοήθεια).
Το παράβολο για υποβολή μήνυσης είχε καταργηθεί και είχε απομείνει μόνο το παράβολο για παράσταση υποστήριξης κατηγορίας 40 €.
Κ.Ποιν.Δ. 52 → Παράβολο προσφυγής κατά απορριπτικής Διάταξης μήνυσης 350€ από 250€.
Κ.Ποιν.Δ. 322→ Παράβολο προσφυγής στο Τριμ Πλημ κατά απευθείας κλήσης 350€ από 250€
Η έννομη προστασία και η επίκληση του δεύτερου βαθμού της, είτε πρόκειται για μήνυση που απορρίπτεται, είτε για απευθείας κλήση που προσβάλλεται, στοιχίζει πλέον πολύ ακριβά.
Αυτός είναι ο σεβασμός του νομοθέτη για τα θύματα των εγκληματικών ενεργειών, υπέρ των οποίων εξαγγέλλει τους σκοπούς του νομοσχεδίου :
Να τους βαπτίζει δικομανείς, να τους αυξάνει τα έξοδα και να τους περιορίζει διαρκώς τα δικαιώματα και ένδικα μέσα !
Κ.Ποιν.Δ. 349→ Περιορισμός αναβολών σε μία – παράβολα
Σαν να μην τους φτάνει ο παράλογος περιορισμός σε μια των δυνατοτήτων αναβολής μιας υπόθεσης, όταν η έστω και μια αναβολή οφείλεται σε κώλυμα συνηγόρου, πληρώνεται ως εξής :
Για αποφάσεις Μονομελούς Πλημμελειοδικείου 40 €,
Για αποφάσεις Τριμελούς Πλημμελειοδικείου 60 €,
Για αποφάσεις Μ.Ο.Δ., Μ.Ο.Ε. και Εφετείων 100 €.
Ο σεβασμός στους δικηγόρους εγκαταλείπεται και διαμορφώνεται άλλη μια εστία διενέξεων μεταξύ αυτών και των εντολέων τους σχετικά με την πληρωμή των παραπάνω ποσών.
Αυτό το έκτρωμα θα έχει ως αποτέλεσμα την παραπέρα υποβάθμιση της μαχόμενης και υπερασπιστικής δικηγορίας και την ενίσχυση του θεσμικού διαδρομισμού ως υπερασπιστικής καρικατούρας.
Κ.Ποιν.Δ. 577, 578, 580 →Εξωφρενικός καθορισμός δικαστικών εξόδων
Για αποφάσεις Μονομελούς Πλημμελειοδικείου 200 – 400 €,
Για αποφάσεις Τριμελούς Πλημμελειοδικείου 600 – 1500 €,
Για αποφάσεις Μ.Ο.Δ. 1.600 – 3.000 €,
Για αποφάσεις Μονομελούς Εφετείου 800 – 2.000 €,
Για αποφάσεις Τριμελούς Εφετείου 1.200 – 3.000 €,
Για αποφάσεις Μ.Ο.Ε. 2.000 – 4.000 €.
Ακόμα και τα ελάχιστα ποσά των παραπάνω ορίων υπερβαίνουν το διπλάσιο αυτών που ισχύουν και επιβάλλονται σήμερα.
Ενώ δεν μπορεί να μείνει ασχολίαστη η αντικατάσταση στο άρθρο 580 Κ.Ποιν.Δ. της λέξης “πεισθεί” που αφορά το δικαστήριο που καλείται να επιβάλλει έξοδα από τη λέξη “κρίνει”. Το άρθρο αυτό επιβάλλει στον μηνυτή το διπλάσιο των παραπάνω δικαστικών εξόδων. Ο επίδοξος νομοθέτης θέλει πάση θυσία επιβολή εξόδων ακόμα και όταν ο αρμόδιος να τα επιβάλει δεν έχει πεισθεί, αλλά απλώς …κρίνει !
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΑ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ
Τα στενά επαγγελματικά συμφέροντα των δικηγόρων μάλλον θα επέβαλλαν την υποστήριξη του νομοσχεδίου, διότι ειδικά οι ασχολούμενοι με το Ποινικό θα κάνουν «χρυσές δουλειές», καθώς κανένας κατηγορούμενος δεν θα τολμάει να εμφανιστεί ακόμα και στο Μονομελές Πλημμελειοδικείο χωρίς δικηγόρο, αφού ο κίνδυνος να πάει φυλακή ή να πληρώσει τεράστια ποσά χρηματικών ποινών και δικαστικών εξόδων είναι οφθαλμοφανής.
Και για αυτό είναι προς τιμή των δικηγόρων το ότι απεργούν χωρίς διάθεση διαπραγμάτευσης για να αποσυρθεί ένα νομοσχέδιο που αν θεσπισθεί τους δίνει πραγματική, απτή και πολύ περισσότερη δικηγορική ύλη από όσην τους υπόσχεται το Υπουργείο Δικαιοσύνης, ακόμα και από όσην διεκδικεί τόσο άδοξα η ηγεσία τους.
Είναι χαρακτηριστικό ότι σε όποιους δικηγορικούς συλλόγους διενεργούνται γενικές συνελεύσεις, αυτές αποφασίζουν με συντριπτικές πλειοψηφίες παρά τις εισηγήσεις της Ολομέλειας των προέδρων και των Δ.Σ. τους, τη συνέχιση της αποχής με το αυστηρότερο δυνατό πλαίσιο.
Οσο για τη συζητούμενη δικηγορική ύλη : Η έκδοση αποφάσεων προσημειώσεων θα καταστήσει ισχυρότερα τα συμφέροντα των τραπεζών, που θα βρούν ένα νέο πεδίο εκμετάλλευσης των νομικών τους συνεργατών.
Τα κληρονομητήρια και οι λοιπές υποθέσεις εκουσίας δικαιοδοσίας (σύσταση σωματείων κλπ) προσφέρονται για να συμβάλλουν στην αποσυμφόρηση και εν τέλει στην κατάργηση των ειρηνοδικείων, με ότι αυτό συνεπάγεται στον περαιτέρω περιορισμό, την ιδιωτικοποίηση – διπλασιασμό κόστους ( θα πληρώνεται και ο δικηγόρος του αιτούντος διαδίκου και ο δικηγόρος – «δικαστής») και φυσικά τη δυσχέρανση της έννομης και δικαστικής προστασίας.
Οι ένορκες βεβαιώσεις πρέπει να παραμείνουν (αν όχι να περιορισθούν) στα ειρηνοδικεία για να γίνονται δωρεάν και με μόνη επιβάρυνση την αμοιβή των δικηγόρων που τις συντάσσουν και παρίστανται.
Οι αποδοχές κληρονομιάς είναι έργο των συμβολαιογράφων και δεν υπάρχει κανείς λόγος αφαίρεσής τους από αυτούς.
Δεν έχουμε συνεπώς ανάγκη από κανένα… «ερανιστικό» (όπως θα λέγαμε ονειδιστικό) νομοσχέδιο που θα εξαγοράσει τη συναίνεσή μας στο νομοσχέδιο – έκτρωμα.
Πέρα και από την σκοπούμενη σύγχυση – αλλοτρίωση του θεσμικού και κοινωνικού ρόλου του δικηγόρου, η οικονομική αξία αυτής της δικηγορικής ύλης είναι αμελητέα απέναντι σε αυτήν που χάθηκε και απέναντι σε αυτήν που έρχεται αν ψηφισθεί αυτό το τερατούργημα. Για αυτό και δεν αξίζει τον κόπο να διαπραγματευόμαστε «καθρεφτάκια για ιθαγενείς» έναν αγώνα από θέση αρχής, η διεξαγωγή του οποίου αποτελεί «πράγμα εκτός συναλλαγής». Γιατί είναι ζήτημα κοινωνικής συνείδησης η από θέσεις αρχής αντίθεση στο άθλιο αυτό νομοσχέδιο. Και πρωτίστως αφορά την κοινωνία, η οποία παραδίδεται στο έλος του ποινικού λαϊκισμού του νομοθέτη, του αστυνομικού και του δικαστή. Προοπτική που ακόμα και οι δικαστές και εισαγγελείς καταδικάζουν.
Βασικές κατευθύνσεις και άξονες του νομοσχεδίου, όπως είδαμε, είναι η αύξηση ελαχίστων και μεγίστων ορίων ποινών, η αθρόα σωρευτική προσθήκη και αύξηση χρηματικών ποινών, η τυποποίηση νέων αδικημάτων και η διεύρυνση και αναβάθμιση υπαρχόντων, η υποχρεωτική φυλάκιση για πλημμελήματα, η δυσχέρανση της αναστολής και της αποφυλάκισης, η γενική και ιδιαίτερη αυστηροποίηση πολλών αδικημάτων, η δυσχέρανση των ελαφρυντικών και η υποβάθμιση των συνεπειών τους, η διεύρυνση της προσωρινής κράτησης, η κατά κανόνα απευθείας παραπομπή σε δίκη χωρίς συμβούλια και βουλεύματα, η διεξαγωγή δικών χωρίς την παρουσία αστυνομικών και υπαλλήλων, ο περιορισμός των αναβολών και η υποβάθμιση των δικηγόρων, η δυσχέρανση της έφεσης και του ανασταλτικού αποτελέσματος, η υποβάθμιση των ενόρκων, και πέρα από την πολλαπλά συναντώμενη κατασταλτική επιδίωξη και η πρωτοφανής εισπρακτική σκοπιμότητα.
Είναι εμφανές ότι οι στόχοι του νομοσχεδίου είναι η κοινωνική πειθάρχηση, η ισχυροποίηση της οικονομικοκοινωνικής πολιτικής, η ενίσχυση της θέσης του συσχετισμού δυνάμεων εξουσίας απέναντι στις δυνάμεις της κοινωνίας, η αξιοποίηση της μακρόχρονης πολιτικής υπεροχής και της απόλυτης στήριξης της άρχουσας τάξης στη Νέα Δημοκρατία και η έλλειψη πολιτικού της αντιπάλου. Ακόμα ο αποπροσανατολισμός για τα οικονομικοκοινωνικά αίτια της εγκληματικότητας, η εμπέδωση της συνείδησης ανάγκης κράτους καταστολής, ανοχής της δικαστικής βίας και του δικαστικού αυταρχισμού, η διαμόρφωση ανοχής της συλλογικής ευθύνης, η μείωση του κόστους και η αύξηση των εσόδων του μηχανισμού της Δικαιοσύνης.
Μέσα για αυτό είναι η καθημερινή πλύση εγκεφάλου από τα Μ.Μ.Ε., η γενίκευση εγκληματικών περιστατικών και η διαμόρφωση ανοχής στη συλλογική ευθύνη, η copaganda, δηλαδή η καθημερινή τηλεοπτική προπαγάνδα δηλαδή υπέρ των αστυνομικών, η ηρωοποίηση τους και η επίκληση της αστυνομικής βίας ως αναγκαίας για την περιστολή της εγκληματικότητας. Ακόμα οι μεταρρυθμιστικοί ισχυρισμοί – ψέματα για την επιτάχυνση της απονομής Δικαιοσύνης, για την οποία τάχα ευθύνονται οι δικηγόροι και οι αναβολές, το μίσος εναντίον των δικηγόρων, που στο πρόσωπο τους κάθε εξουσία βλέπει τον υπερασπιστή των δικαιωμάτων του πολίτη τα οποία η ίδια καταπατά.
Αξιοσημείωτα για όλα τα παραπάνω είναι η παντελής αντιεπιστημονική μεθόδευση, η έλλειψη οποιασδήποτε στατιστικής τεκμηρίωσης σύνδεσης ύψους ποινών και εγκληματικότητας, η αδυναμία σύγκρισης του ύψους των ποινών, της αναλογίας κρατουμένων στον πληθυσμό και της αναλογίας υπόδικων στον συνολικό αριθμό των κρατούμενων και, φυσικά, η έλλειψη οποιασδήποτε νομοπαρασκευαστικής επιτροπής, αφού από τα υπουργικά χείλη ακούστηκε, και, παρά την θεσμική ασέβεια και εκτροπή, και ο Υπουργός διατηρεί την θέση του και η κυβέρνηση δεν το έχει αποδοκιμάσει, ότι οι μετέχοντες στις νομοπαρασκευαστικές επιτροπές δικηγόροι εξυπηρετούν τους πελάτες τους και γι’ αυτόν τον λόγο νομοθετούν σκόπιμα και αποκλείονται. Φαίνεται ότι ο συγκεκριμένος Υπουργός είναι ο μόνος έντιμος σε αντίθεση με τους συναδέλφους του στα υπόλοιπα Υπουργεία που συγκροτούνται ακόμα τέτοιες επιτροπές !
Με την κοινωνία στους δρόμους, τα τρακτέρ των αγροτών στις Εθνικές Οδούς, τους φοιτητές και τον εκπαιδευτικό κόσμο να μάχονται ενάντια στα ιδιωτικά πανεπιστήμια, τους εργαζόμενους στα δημόσια νοσοκομεία να αντιπαλεύουν τη διάλυσή τους, τους ΛΟΑΤΚΙ να απαιτούν δίκαια τη νομιμοποίηση του γάμου και της τεκνοθεσίας. τους απεργούς δικηγόρους να αντιπαλεύουν την οικονομική τους εξόντωση μέσω του φορολογικού και τώρα, από θέση αρχής, την καταστολή δικονομικών δικαιωμάτων και ελευθεριών, την αυστηροποίηση και την σκλήρυνση της ποινικής νομοθεσίας, η κυβέρνηση περιφρονεί τόσο πολύ επιδεικτικά την κοινωνία που αγωνίζεται, ώστε αποτολμά, παρά την κατακραυγή και την αποδοκιμασία, να ανοίξει άλλο ένα μέτωπο που ίσως είναι το χειρότερο απ’ όλα για την κοινωνία.
Η τελευταία έχει πλέον τον λόγο.
Η κυβέρνηση μας πετάει ξανά το γάντι. Ας το σηκώσουμε !
Αθήνα, 13/2/2024
Κώστας Παπαδάκης
