Ποινικό Μητρώο: Η καταγραφή υποδικιών και όχι αμετάκλητων καταδικών παραβιάζει κατάφωρα το τεκμήριο της αθωότητας (Ανακοίνωση ΕΠΔΑ, 15/11/2022)
Με διάταξη που προωθεί στα πλαίσια υπό ψήφιση νόμου «Ενσωμάτωση στην εθνική έννομη τάξη της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/884 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου… και λοιπές ρυθμίσεις του Υπουργείου Δικαιοσύνης», η κυβέρνηση προχωράει σε μια μείζονα αλλαγή του χαρακτήρα του ποινικού μητρώου.
Ενώ μέχρι σήμερα το ποινικό μητρώο καταγράφει ποινικές καταδίκες, για πρώτη φορά επίσημα νομοθετείται η καταγραφή ποινικών διώξεων με ανήλικα θύματα, οι οποίες βρίσκονται σε υποδικία και δεν έχουν κριθεί από τον φυσικό δικαστή.
Συγκεκριμένα προστίθεται η περίπτωση δ στο 569 παρ. 3 ΚΠΔ, η οποία έχει ως εξής:
«[Στα δελτία ποινικού μητρώου εγγράφονται επίσης τα ακόλουθα στοιχεία:]
δ) κάθε ποινική δίωξη που ασκείται, καθώς και το δικονομικό της στάδιο, για τα εγκλήματα που προβλέπονται στα άρθρα 299, 306, 312, 323Α, 324, στο 19ο Κεφάλαιο του Ειδικού Μέρους του Ποινικού Κώδικα [ν. 4619/2019 (Α’ 95)] και στον ν. 3500/2006 (Α’ 232) για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας, όταν τα εγκλήματα της παρούσας περίπτωσης στρέφονται σε βάρος ανηλίκου, μέχρι την αμετάκλητη εκδίκαση της υπόθεσης.»
Η αιτιολογική έκθεση προβάλλει την προστασία της ανηλικότητας ως λόγο καταγραφής της εκκρεμούς ποινικής δίωξης. Γράφει συγκεκριμένα:
«Η καταχώριση των εκκρεμών ποινικών διώξεων για τα ανωτέρω αδικήματα στο ποινικό μητρώο δημιουργεί κατ’ ουσίαν μία βάση δεδομένων, η οποία παρέχει περαιτέρω εγγυήσεις προστασίας της ανηλικότητας, σε δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς που το αντικείμενό τους άπτεται της προστασίας, φροντίδας, περίθαλψης και εκπαίδευσης των ανηλίκων. Η αναγκαιότητα της προσθήκης προκρίθηκε κατόπιν στάθμισης, ως υπέρτερης, της υποχρέωσης προστασίας των ανηλίκων έναντι ενδεχόμενης προσβολής του τεκμηρίου αθωότητας, το όποιο δεν θίγεται καθόσον σε περίπτωση αμετάκλητης δικαιοδοτικής κρίσης η εν λόγω καταχώριση διαγράφεται και σε περίπτωση καταδίκης η καταδίκη καταχωρίζεται σύμφωνα με την περ. βα) της παρ. 2 του άρθρου 569 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας».
Η προβαλλόμενη αιτιολογία είναι καταφανώς προσχηματική. Οι αρχές διαθέτουν ούτως ή άλλως τη “βάση δεδομένων” των συγκεκριμένων ποινικών διώξεων. Αυτό που νομοθετείται είναι η καταγραφή της εκκρεμούς ποινικής δίωξης στο ατομικό δελτίο που εκδίδεται για τον πολίτη. Οι συνέπειες αυτής της καταγραφής στην προσωπική και επαγγελματική ζωή είναι βαρύτατες και επέρχονται για τον πολίτη ανεξαρτήτως της μεταγενέστερης αμετάκλητης δικαιοδοτικής κρίσης, την οποία προβάλλει η Αιτιολογική Έκθεση ως τρόπο προστασίας του τεκμηρίου της αθωότητας.
Κατ’ ουσίαν, ο πολίτης που αντιμετωπίζει εκκρεμή ποινική δίωξη, για την άσκηση της οποίας αρκούν οι υπόνοιες, υφίσταται το στίγμα μιας προ-ποινής, απέναντι στην οποία δεν μπορεί να ασκήσει κανένα ένδικο μέσο. Με δεδομένη, δε, την διαπιστωμένη χρονική καθυστερηση στην απόδοση της δικαιοσύνης, ιδίως μέχρι την αμετάκλητη κρίση, το τεκμήριο της αθωότητας μετατρέπεται σε τεκμήριο ενοχής, το οποίο ο ποινικά διωκόμενος θα φέρει επί πολλά χρόνια μέχρι την έκδοση αμετάκλητης δικαιοδοτικής κρίσης.
Από τη στιγμή που θα νομοθετηθεί η κάμψη αυτή του τεκμηρίου της αθωότητας στο περιεχόμενο του δελτίου ποινικού μητρώου, ανοίγει μια κερκόπορτα για την καταγραφή σε αυτό όλων των ποινικών διώξεων, αρχικά για άλλα ειδεχθή εγκλήματα και στη συνέχεια για οτιδήποτε κρίνει μια πρόσκαιρη κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Τα κόμματα της αντιπολίτευσης οφείλουν να καταγγείλουν τη συνεχιζόμενη κατρακύλα της κυβέρνησης στον φτηνό και αδιέξοδο ποινικό λαϊκισμό. Κάθε θετική ψήφος στη συγκεκριμένη διάταξη αποτελεί προσχώρηση στη γενικευμένη κυβερνητική επίθεση στα δημοκρατικά δικαιώματα. Η προστασία της ανηλικότητας δεν θα επιτευχθεί με την κατάργηση του τεκμηρίου της αθωότητας, αλλά με τη νομοθέτηση υποστηρικτικών δομών και την υλική υποστήριξη των θυμάτων.
Καλούμε τον νομικό κόσμο, τους Δικηγορικούς Συλλόγους και τους προοδευτικούς νομικούς να σταθούν απέναντι σ’ αυτή την αντιδραστική αλλαγή.
