Νέα δώρα στα funds και τους servicers – νέα επίθεση στους δανειολήπτες από την Κυβέρνηση με τον νόμο 5072/2023 (ΕΠΔΑ, 13/12/2023)
Με τα άρθρα 115 και 116 του νόμου 5072/2023 (ΦΕΚ Α’ 198/04.12.2023) με τίτλο «Δάνεια: Διαφάνεια, ανταγωνισμός, προστασία των ευάλωτων – Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2021/2167, επανεισαγωγή του προγράμματος «ΗΡΑΚΛΗΣ» και άλλες επείγουσες διατάξεις» η κυβέρνηση έκανε ένα ακόμη δώρο στους servicers και τα funds που εκπροσωπούν, στερώντας από τους δανειολήπτες και τα τελευταία ίσως μέσα άμυνας απέναντι στις καταχρηστικές συμπεριφορές τους. Ενώ ο νόμος πολυδιαφημίστηκε από την κυβέρνηση και τα φιλικά σε αυτήν ΜΜΕ ως ένας νόμος που θα βάλει τάξη στην αγορά των δανείων, με διατάξεις που θα φέρουν διαφάνεια, προστατευτικές ρυθμίσεις για τους δανειολήπτες, απέναντι σε καταχρηστικές συμπεριφορές, ελλιπή ενημέρωση κλπ. τελικώς οι ρυθμίσεις του επιφέρουν εξαιρετικά περιορισμένη προστασία για τους δανειολήπτες, ενώ την ίδια στιγμή, με δύο κομβικές διατάξεις, κάνει δύο σημαντικά δώρα στους servicers και τα funds και φέρνει τους δανειολήπτες σε εξαιρετικά δυσχερή θέση απέναντι τους.
Με τις συγκεκριμένες διατάξεις, οι servicers επιτυγχάνουν δύο πάγιες επιδιώξεις τους: να δοθεί τέλος σε οποιαδήποτε αμφισβήτηση της νομιμοποίησής τους να επισπεύδουν πλειστηριασμούς για λογαριασμό των funds που κατέχουν κόκκινα δάνεια και να μπορούν να πιέζουν δανειολήπτες που κινδυνεύουν να χάσουν ακίνητα για να λαμβάνουν προκαταβολή από το ποσό που έχει ορισθεί ότι θα πληρώσουν με βάση τον εξωδικαστικό μηχανισμό.
Ειδικότερα, με το άρθρο 115 νομιμοποιούνται οι διαχειριστές απαιτήσεων από συμβάσεις δανείων και πιστώσεων, να ασκούν, ως μη δικαιούχοι διάδικοι, ένδικα βοηθήματα, να προβαίνουν σε δικαστικές ενέργειες, για την είσπραξη των υπό διαχείριση απαιτήσεων καθώς και να παρίστανται ή να συμμετέχουν στις αναφερόμενες διαδικασίες. Επίσης, προσδιορίζονται τα νομιμοποιητικά έγγραφα για την άσκηση από τους διαχειριστές πιστώσεων των παρεχόμενων δικαιωμάτων -σ.σ.: με αυτήν την πρόβλεψη διευκολύνονται οι servicers για να μην απορρίπτονται τα δικόγραφά τους λόγω έλλειψης επαρκούς τεκμηρίωσης, κάτι που έχει συμβεί κατ’ επανάληψη, ενώ την ίδια στιγμή αποστερούνται οι δανειολήπτες από την δυνατότητα να προβάλουν λόγους ανακοπής που πολύ συχνά γίνονταν δεκτοί από τα δικαστήρια και οδηγούσαν στην ακύρωση των ενεργειών των πιστωτών. Παρότι το θέμα είχε λυθεί με την απόφαση 1/2023 της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου (βλ. αναλυτικά εδώ την σχετική ανακοίνωση μας: https://epda.gr/2023/02/13/o-areios-pagos-nomimopoiei-toys-pleistiriasmoys-ton-funds-nomothetiki-lysi-gia-tin-prostasia-tis-protis-katoikias-tora/ ) η κυβέρνηση θεώρησε σκόπιμο να ικανοποιήσει το πάγιο αίτημα των servicers να λυθεί το θέμα με νομοθετική ρύθμιση, προκειμένου να μην υπάρχει περίπτωση αμφισβήτησης από δικαστές των δικαστηρίων ουσίας, που ενδεχομένως να μην συμφωνούσαν με την απόφαση της Ολομέλειας.
Με το δε άρθρο 116 δίνεται η δυνατότητα στους servicers να πιέζουν για προκαταβολή έναν δανειολήπτη, ακριβώς τη στιγμή όπου είναι σε ασθενή θέση, δηλαδή όταν έχει καταφέρει να «παγώσει» έναν πλειστηριασμό μέσω μιας ρύθμισης που έχει επιτύχει με τον εξωδικαστικό μηχανισμό. Σε αυτή τη φάση, ο servicer θα μπορεί πλέον να ζητά από τον δανειολήπτη, προκειμένου να κάνει δεκτή τη ρύθμιση και να μην χάσει το ακίνητό του, να πληρώνει προκαταβολικά το 10% του ποσού που θα έχει υποχρέωση να πληρώσει μέσω του εξωδικαστικού. Αυτό προφανώς θα φέρει πολλούς δανειολήπτες σε αδιέξοδο και τελικά θα χάσουν τα ακίνητά τους.
Μάλιστα είναι πολύ χαρακτηριστικός ο τρόπος με τον οποίο ενσωματώθηκαν στο νόμο οι δύο επίμαχες διατάξεις: ενώ το Υπουργείο Οικονομικών κατέθεσε ογκώδες νομοσχέδιο για τους servicers, δεν ενσωμάτωσε αυτές τις διατάξεις ούτε στο κείμενο του νομοσχεδίου που δόθηκε στη διαβούλευση, ούτε και στο κείμενο που έφθασε στη Βουλή, αλλά το έφερε με μια τροπολογία της τελευταίας στιγμής κατά το στάδιο της ψήφισης. Έτσι, ο χρόνος ελέγχου της τροπολογίας από την αντιπολίτευση και συζήτησής της στη Βουλή περιορίστηκε στο ελάχιστο, όπως και η δημοσιότητα γύρω από τις επίμαχες διατάξεις.
Με τις ρυθμίσεις αυτές, καταργούνται επί της ουσίας, ή τουλάχιστον δυσχεραίνονται εξαιρετικά, τα όποια μέσα άμυνας είχαν απομείνει στους οφειλέτες που βρίσκονται σε αδυναμία πληρωμής και αποδυναμώνεται εξαιρετικά και η ούτως ή άλλως προβληματική και ανεπαρκής λύση της ρύθμισης μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού που είναι και το τελευταίο εναπομείναν προστατευτικό πλαίσιο για τους οφειλέτες.
Μετά και την εξέλιξη αυτή, γίνεται ακόμη πιο ξεκάθαρο, ότι η προστασία της κύριας κατοικίας και των ευάλωτων δανειοληπτών δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα με το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο που τους έχει καταστήσει έρμαιο των Τραπεζών και των κάθε λογής κερδοσκόπων. Μετά από διαδοχικό ψαλίδισμα της νομοθετικής προστασίας της κύριας κατοικίας επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, αφού με διαδοχικές ρυθμίσεις περιορίστηκε όλο και περισσότερο το εύρος των προσώπων που μπορούσαν να προστατεύσουν την κατοικία τους και αυτό γινόταν με αντάλλαγμα όλο και αυστηρότερους όρους, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας κατάργησε πλήρως την προστασία της με το ν. 4738/2020 και πλέον «ξηλώνει» και τα τελευταία μέσα άμυνας των δανειοληπτών.
Γι’ αυτό και είναι απαραίτητο να υπάρξει νομοθετική λύση για την προστασία της πρώτης κατοικίας αυτοτελώς και καθολικά, για την κατάργηση των διατάξεων του πτωχευτικού κώδικα που προβλέπουν την πλήρη εκποίηση της περιουσίας των φυσικών προσώπων που βρίσκονται σε αδυναμία πληρωμής, για την κατάργηση των διατάξεων του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας που προβλέπουν διαδικασίες fast track αναγκαστικής εκτέλεσης χωρίς αποτελεσματική άμυνα των οφειλετών (ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί κ.α.) και για την αποτελεσματική ελάφρυνση των αδύναμων οφειλετών από τις οφειλές που αδυνατούν να εξοφλήσουν (διαγραφή και βιώσιμη ρύθμιση οφειλών).
Μετά και τις τελευταίες εξελίξεις (Απόφαση ΟλΑΠ 1/2023 – Νόμος 5072/2023), είναι περισσότερο σαφές από ποτέ ότι οι Δικηγορικοί Σύλλογοι και συνολικά ο νομικός κόσμος οφείλουν να μπουν μπροστά στη μάχη για την προστασία της κύριας κατοικίας και να αποφασίσουν την Αποχή των δικηγόρων από κάθε ενέργεια προς πλειστηριασμό πρώτης κατοικίας, μέχρι να δοθεί νομοθετική λύση, όπως προτείναμε και στις θέσεις μας ενόψει των τελευταίων εκλογών του ΔΣΑ. Η αποχή από τις πράξεις αναγκαστικής εκτέλεσης υπερ των funds και των servicers είναι μια σωστή απόφαση, αλλά πρέπει να συνοδευτεί από απόφαση αποχής από κάθε πράξη αναγκαστικής εκτέλεσης κατά της πρώτης κατοικίας, μέχρι να υπάρξει νομοθετική προστασία της. Πρέπει ακόμη να απευθυνθούμε και τους άλλους νομικούς κλάδους που εμπλέκονται με διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης (συμβολαιογράφους- δικαστικούς επιμελητές) να πάρουν ανάλογη απόφαση.
Διεκδικούμε:
– Καμιά νομιμοποίηση στα ληστρικά Funds
– Προστασία με νόμο της Α’ κατοικίας
– Οριστική διαγραφή χρεών ευάλωτων νοικοκυριών
– Κατάργηση των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών
– Διαγραφή τοκογλυφικών χρεώσεων
– νομοθετική λύση για πραγματικά βιώσιμη ρύθμιση οφειλών.
