10 ΧΡΟΝΙΑ ΧΩΡΙΣ ΤΟΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΜΑΣ ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΝΩΛΕΔΑΚΗ
Γράφει ο Χαράλαμπος Κουρουνδής, δικηγόρος Θεσσαλονίκης, ΔΝ ΑΠΘ, τ. σύμβουλος ΔΣ Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης με την Εναλλακτική Πρωτοβουλία Δικηγόρων Θεσσαλονίκης (26/9/2021).
Φέτος συμπληρώθηκαν δέκα χρόνια χωρίς τη φυσική παρουσία του Γιάννη Μανωλεδάκη. Για όσους είχαμε την τύχη να υπάρξουμε φοιτητές του, η ανάμνηση του καθηγητή μας δεν περιορίζεται σε μια γλυκιά νοσταλγία των παραδόσεων ενός μεταδοτικού και χαμογελαστού δασκάλου. Αποτελεί μια διαρκή πρόσκληση κριτικής σκέψης και δράσης. Αυτή η διάσταση ήταν η κυρίαρχη όχι μόνο στη διδασκαλία αλλά σε όλο το έργο του.
Η κριτική προσέγγιση του Μανωλεδάκη στην επιστήμη του Ποινικού Δικαίου είναι παρούσα σε κάθε μελέτη του και έχει ως αφετηρία της μια έλλογη υποψία απέναντι στην εξουσία και τους μηχανισμούς της. Έτσι, δεν έπαυε να επισημαίνει τους τρόπους με τους οποίους η εξουσία χρησιμοποιεί την ποινική καταστολή για να ποδηγετήσει τη συμπεριφορά των πολιτών προς την κυρίαρχη ιδεολογική κατεύθυνση ελέγχοντας το φρόνημά τους.
Έχει μείνει στην ιστορία η ακούραστη αρθρογραφία του υπέρ της αποποινικοποίησης της μοιχείας, της ομοφυλοφιλίας και των αμβλώσεων, στο πλαίσιο σειράς παρεμβάσεών του για ζητήματα που καλύπτονταν από την οχλοβοή του συντηρητισμού. Η δικαίωση κάποιων από αυτές μάλιστα ήρθε μετά θάνατον, όπως πχ η κατάργηση του εγκλήματος της επαιτείας που ψηφίστηκε το 2018.
Αξέχαστη επίσης είναι η τοποθέτησή του για το AIDS, το οποίο αντιμετώπισε στεκόμενος απέναντι στον «ηθικό πανικό» και υπερασπιζόμενος την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Ο Γιάννης Μανωλεδάκης δεν δίστασε να αμφισβητήσει ακόμα και στρατηγικές επιλογές της εκάστοτε πολιτικής εξουσίας. Χαρακτηριστικές από αυτήν την άποψη υπήρξαν οι παρεμβάσεις του ενάντια στους τρομονόμους του 1978, του 1990 και της δεκαετίας του 2000, που υπενθύμιζαν ότι η ασφάλεια χωρίς ελευθερία προσιδιάζει σε αυταρχικά καθεστώτα….
Η ζωή και το έργο του δασκάλου μας δεν ανήκουν σε μια εποχή που πέρασε ανεπιστρεπτί. Αντίθετα, είναι ακριβώς στην εποχή μας που το δίλημμα «ανθρωπισμός ή βαρβαρότητα» το οποίο έθετε σ’ ένα άρθρο των τελευταίων ετών του, είναι πιο επίκαιρη από ποτέ. Και αν ο λόγος των κυρίαρχων κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων δείχνει να ηγεμονεύει, η κριτική σκέψη του Μανωλεδάκη παραμένει ζωντανή για να μας θυμίζει μαζί με τον φίλο και συνάδελφό του Αριστόβουλο Μάνεση ότι οι εκάστοτε κρατούντες δεν είναι αιώνιοι όσο κι αν θέλουν να φαίνονται ως τέτοιοι.
* Το κείμενο αναδημοσιεύεται από την τοπική εφημερίδα της Θεσσαλονίκης «Χορτιάτης 570», στην οποία ο Γ. Μανωλεδάκης ως Χορτιατινός αρθρογραφούσε συχνά.
