Όσοι και όσες -δικηγόροι και ασκούμενοι/ες δικηγόροι- υπογράφουμε αυτό το κείμενο λάβαμε την πρωτοβουλία να συγκροτήσουμε μια ομάδα νομικών με στόχο μια μονιμότερη παρέμβαση στα ζητήματα των μεταναστών και προσφύγων. Η Ομάδα Δικηγόρων για τα δικαιώματα των μεταναστών και των προσφύγων συγκροτήθηκε και λειτουργεί από τον Φεβρουάριο του 2006 ως έμπρακτη αλληλεγγύη στους μετανάστες και τους πρόσφυγες.
Αποτελεί πεποίθησή μας ότι οι μετανάστες/τριες και οι πρόσφυγες αποτελούν μια ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα, η οποία υφίσταται πολύ συχνότερα από το σύνολο του πληθυσμού αυθαίρετη και δυσμενώς διακριτική μεταχείριση είτε από τη διοίκηση είτε από ιδιώτες. Οι ιδιαίτερες συνθήκες της ζωής τους (προβληματικό καθεστώς διαμονής, κίνδυνος -αυθαίρετης ή μη- σύλληψης και κράτησης, φτώχεια, σκληρές συνθήκες εργασίας, το εμπόδιο της γλώσσας, ρατσιστική αντιμετώπιση από τις αρχές και την αστυνομία) θεωρούμε ότι επιβάλλουν μια ιδιαίτερη υποστηρικτική δουλειά από την πλευρά μας προκειμένου να καταστεί δυνατός ο πλήρης σεβασμός των ατομικών και κοινωνικών τους δικαιωμάτων σύμφωνα με το Σύνταγμα και τις διεθνείς συμβάσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα και η ισότιμη ένταξή τους στην ελληνική κοινωνία.
Το ιδιαίτερο ενδιαφέρον μας για τους μετανάστες/τριες και τους/τις πρόσφυγες απορρέει επίσης από την αναγνώριση του συγκεκριμένου ρόλου που έχουν στον καταμερισμό εργασίας μέσα στον ελληνικό κοινωνικό σχηματισμό, καθώς αποτελούν το χειρότερα αμειβόμενο και συνήθως αποκομμένο από τη συλλογική οργάνωση τμήμα των εργαζομένων. Η κατανόηση και διεκδίκηση των εργασιακών και ασφαλιστικών τους δικαιωμάτων θα συμβάλλει στην αναβάθμιση της θέσης του κόσμου της εργασίας στην Ελλάδα και σε όλη την Ευρώπη, η ενημέρωσή τους δε, συνιστά προϋπόθεση για τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους.
Με αυτό σκεπτικό αποφασίσαμε τη συγκρότηση μιας αμιγώς εθελοντικής ομάδας νομικών με τους ακόλουθους σκοπούς:
α) την παροχή επαρκούς και εξειδικευμένης νομικής συμβουλευτικής σε μετανάστες/τριες και πρόσφυγες για όλο το φάσμα των ζητημάτων που συνάπτονται με το ισχύον νομικό καθεστώς που ορίζει τη θέση τους, δηλαδή στα ζητήματα παραμονής, προσωπικής κατάστασης, εργασίας, ειδικών ποινικών διατάξεων σχετικά με την παράνομη είσοδο στη χώρα κλπ., β) την παροχή νομικής συνδρομής σε περιπτώσεις που η ομάδα θα αξιολογήσει ότι συντρέχει περίπτωση σημαντικής παραβίασης δικαιωμάτων και θα πιθανολογηθεί οικονομική αδυναμία του/της μετανάστη/τριας ή του/της πρόσφυγα, γ) την παρέμβαση στο δημόσιο διάλογο για τα ζητήματα μεταναστών και προσφύγων με κριτικές παρατηρήσεις και προτάσεις τροποποίησης των ισχυουσών διατάξεων, αλλά και με τη διατύπωση συνολικότερων προτάσεων και απόψεων για τη μεταναστευτική πολιτική σε εθνικό και υπερεθνικό επίπεδο, δ) την άμεση και αυτοπρόσωπη μετάβασή μας σε χώρους (κρατητήρια, χώροι συγκέντρωσης πολιτικών προσφύγων, χώροι κράτησης υπό απέλαση αλλοδαπών) όπου -κατά κοινή πείρα- υφίσταται ζήτημα παραβίασης ατομικών δικαιωμάτων των μεταναστών και προσφύγων.
Οι παραπάνω στόχοι θεωρήσαμε ότι είναι πρόσφορο κατ’αρχήν να υπηρετηθούν με την τακτική λειτουργία ενός κλιμακίου εξειδικευμένων δικηγόρων σε χώρο που θα κριθεί κατάλληλος για τη λειτουργία ενός «γραφείου υποδοχής», με τα εχέγγυα της εμπιστευτικότητας, της ανεξαρτησίας και της εξειδικευμένης αναφοράς. Η υποδοχή των προσώπων θα γίνεται σε συγκεκριμένες απογευματινές ώρες και θα παρέχεται εν είδη «εφημερίας» από δικηγόρους που θα εναλλάσσονται σύμφωνα με ένα μηνιαίο πρόγραμμα.
Δεδομένων των πιθανών ενστάσεων -καλοπροαίρετων ή μη- που θα μπορούσαν να διατυπωθούν σχετικά με πιθανή εκτροπή της παραπάνω δραστηριότητας προς αντιδεοντολογικές πρακτικές, όπως η «άγρα πελατών», διευκρινίζουμε ότι η αποτροπή παρόμοιων συμπεριφορών αποτελεί πρώτιστο μέλημά μας. Αυτό κατά τη γνώμη μας διασφαλίζεται: α) με την αποφυγή προσωπικής ανάληψης υποθέσεων προσώπων τα οποία έχουν εξυπηρετηθεί στο πλαίσιο της συμβουλευτικής υπηρεσίας, β) με τον εθελοντικό χαρακτήρα της λειτουργίας της ομάδας σε όλα τα στάδια της παρέμβασης της και γ) με την ύπαρξη πολυπρόσωπης και όχι μονοπρόσωπης υπηρεσίας (βάρδιας), προκειμένου να αποφεύγεται η διαμόρφωση «προνομιακών» καταστάσεων.
Γνωρίζουμε ότι πολλοί/ές συνάδελφοι παρέχουν σε μη εθελοντική βάση υψηλού επίπεδου νομική συνδρομή σε μετανάστες, συχνά δε έναντι συμβολικής ή λογικής αμοιβής. Δεν θεωρούμε αυτήν την πρακτική καταδικαστέα -κάθε άλλο. Από την πλευρά μας όμως επιθυμούμε να προτάξουμε τον εθελοντικό χαρακτήρα της παρέμβασής μας ως μορφή έμπρακτης αλληλεγγύης σε ένα σημαντικό τμήμα του πληθυσμού που βρίσκεται de facto σε δυσμενέστερη θέση από τη σκοπιά του σεβασμού των δικαιωμάτων του, της οικονομικής του κατάστασης και της πρόσβασής του στις κάθε είδους κοινωνικές παροχές. Θεωρούμε επίσης ότι η ομάδα μας μπορεί να καλύψει ένα υπαρκτό κενό για περιπτώσεις όπου είναι αναγκαία μια άμεση και δημόσια παρέμβαση (π.χ. περιπτώσεις «καραβιών» με πρόσφυγες, αυτοψίες σε χώρους κράτησης) αλλά και σε περιπτώσεις όπου ούτως ή άλλως η προσφυγή σε νομικό σύμβουλο είναι αδύνατη λόγω οικονομικής δυσπραγίας.
Οι κυριότερες παρεμβάσεις της Ομάδας καταγράφουν τις σοβαρότερες παραβιάσεις σε βάρος των δικαιωμάτων των μεταναστών και των προσφύγων, οι οποίες συνίστανται στις ακόλουθες:
– επαναπροώθηση, κράτηση, απέλαση
– αποκλεισμό από το καθεστώς νομιμοποίησης
– καταστρατήγηση της διαδικασίας ασύλου σε όλα τα στάδια
– παντελή έλλειψη σεβασμού των δικαιωμάτων των ανηλίκων
Οι παραβιάσεις αυτές, κατά τη γνώμη μας, αντανακλούν τον αποκλεισμό, το καθεστώς ομηρίας και την έκπτωση των βασικών δικαιωμάτων των μεταναστών και των προσφύγων.
Φιλοξενούμαστε στο Πολιτιστικό Κέντρο των λαών της Ανατολής “ΓΕΦΥΡΑ”, Σπ. Τρικούπη 21, Εξάρχεια, Αθήνα.
Μέλη της Ομάδας παρέχουν δωρεάν νομική συμβουλευτική στους πρόσφυγες και τους μετανάστες κάθε Δευτέρα και Τετάρτη, και ώρες 17:00 έως 19:00
email: [email protected]
